page0176

168

Scontetten — Scribe

gicale de la campagne de Kabylie; Sur les momies dJEgypte et sur la pi'ati-que des embaumements\ Des dewirs et des droits des medecms. Jest członkiem wielu towarzystw uczonych.

Scribe (Augustyn Eugenijusz), najpłodniejszy i najzręczniejszy z nowoczesnych pisarzy teatralnych, urodzony r. 1791 w Paryżu z ojca kupca, który mu pozostawił w dziedzictwie dość spory majątek, dozwalający porzucić pra-wnictwo dla oddania się poezyi teatralnej. Pierwsza zaraz sztuka le Dewis (1811), napisana do współki ze swym kollegą szkolnym, Germanem Delavigne, powszechne obudziła zajęcie. Odtąd prawie ani na krok powodzenie i szczęście go nie opuściło. Liczne dramata jego, dawane są na wszystkich -scenach europejskich i niezmierny wywarły wpływ na życie teatralne w ogóle. Praw dziwa wartość tych dzieł polega na łatwości i swobodzie wynalazku, naturalności w rozwikłaniu węzła dramatycznego i niewyczerpanym zasobie obserwacyj praktycznych z życia towarzystw paryzkich wniesionego do dyalogów. Lubo ani w koncepcyi ani w wykonaniu tych dramatów, nie widać wysokiego poetycznego uzdolnienia autora, są one jednak wybornie do wymagań i wrażeń scenicznych zastowane. Scribe utworzył właściwy sobie rodzaj dramatu, komę— djję obywatelską czy mieszczańską, wesołą, dowcipną, szczebiotliwą, zręczną ale zawsze mądrze zaokrągloną, umiarkowanie ruchliwą, rozumnie romansową, bez wybryków, słowem: małą komedyję, to jest niższej warstwy towarzyskiej. Z całą swobodą maluje on w niej obecne społeczeństwo francuzkie, zbyt jednostajne i zrównoważone, ażeby treść do wyższej nastręczyć mogło komedyi. Utwory jego mają powab i wartość malarstwa rodzajowego i miniaturowego. Płodność jego pióra graniczy nieraz z fabrycznością; poprowadziła ona do spółek z autorami,. tak cc do planów jak i wypracowania obcych przedmiotów. Wspólnikami Scribego byli głównie: Germain Delavigne, H. Dupin, Delestre-Poirson, Melesville, Varner, Bayard, Mazere i Francis-Cornu. Przy niektórych wodewillach nazwisko Scribe’go figuruje tylko jako jako Prele-nom, dla zwabienia słuchaczy. Najprzód pisał Scribe dla teatru wodewillu; tu przedstawiono jego dramata: Le comte Gry (1816); le noureau Pourceaugnac (1817); Une msite a Bedlam (1818). Następnie opanow ał teatra Odeon’u, Porte-Saint-Martin i Varietes, a od r. 1821 Gymnase dramatiąne. Najgłówniejszemi z przedstawionych tu dramatów są: La maitresse du logis (1823); La kawę diunę femme (1824); Malrina (1825); Le mariage de raison (1826); Une faute (1830), La loi saligue (1845); Generiere (1846); Maitre Jean (1847); Irene ou le magnetisme (1847); Eamitie (1848); Les filles du docteur (1849); Heloise et Abailard (1850) i t. d. Wielce obfitym był on także dostawcą zajmujących textów do oper, z których powszechnie znane są: La neige, La damę blanche, La muette de Portic?’, La fiancee, Fra-lDarolo, Robert le diable, Gustaw e III, La jurne, les Piuguenots, Dambassadrice, Les d‘amants de la cou-ronne, La part du diable, Les martyrs, Ne fouckez pas a la reine, Ilaydee, La jee aux roses, Le prophete, Giralda, Denfant, prodigue, La damę de piqve, Zer linę, Mosguita la sorciere, My ster es diUdnlphe, Lejuif errant, Pet orle du Nord. Miedzy dramatami prz jdstawionemi na scenie Theatre franęais, są dzieła nietylko rozgłos ale i trwałą autorowi zapewniające sławę, jak: Betrand et Platon (1833); La camaraderie (1837); Une chdine (1841); Le verre dieau (1842); Adrienne Lecourreur (1849); Les contes de la reine de Nawarre (1850), które po części spowodowały wybór Scribe^go na członka akademii francuzkiej w r. 1838. Dramata jego w wielu wyszły wydaniach, to kompletnych, to wyborowych. Obok prac dramatycznych, oddawał się także z niemniej-