page0184

— 170 —

\

najlepszej drodze stania się dobrymi obywatelami. Szkoła ze wszyslkiemi swojemi urządzeniami jest jakoby państwem w małym zakresie. Kto tu umie swoją wolę poświęcić dla dobra ogółu, potrafi to też i później w wielkiej szkole życia. Nic zaś nie jest bardziej zgubnem dla młodych ludzi i fatal-niejszem dla przyszłości jak szkoła bez odpowiedniej dyscypliny. Jest nieszczęściem dla dziecka, dla jego rodziny i dla całej gminy i podobną jest do państwa, w którem panuje duch rewolucyjny. Szkoła bez szkolnej karności jest jak młyn bez wody. (Komeniusz).

4. Motywem jednak przestrzegania dyscypliny nie powinna być niewolnicza bojaźń przed wychowawcą albo przed nauczycielem, gdyż ta nie uszlachetniłaby dziecka, lecz tylko je skłoniłaby do tego, ażeby swoje złe strony starannie ukrywało. Koniecznym wynikiem byłaby więc obłuda; złe rozrastałoby się w skrytości i właśnie dlatego tern głębiej zakorzeniałoby się. Skoro dziecko zejdzie z oczu nauczyciela, zaraz popuści cugli swoim namiętnościom. — Pobudką niech będzie:

a)    Bojaźń Boża, którą trzeba wcześnie wszczepiać dzieciom, gdyż ta skłania dziecko do wypełniania danych przepisów nawet i wtenczas, gdy na niego nauczyciel nie uważa. Głęboko religijny zmysł, który koniecznie powinien być połączony z bojaźnią Hożą jest głównym warunkiem dobrej dyscypliny; rodzice nie mogą lepiej przygotować dzieci do szkoły, jak przez to, że wcześnie i niewzruszenie wszczepią należytą dyscyplinę w ich serca.

b)    Poszanowanie dla nauczyciela. To opiera się: a) na moralno-religijnej, jako też intelektualnej zdatności onegoż w parze z sercem pełnem miłości i interesu dla dzieci. Wychowawca musi się wydawać dzieciom jako istota wyższego rodzaju, która zwykłych ludzi przewyższa, w której doskonałość ludzka przebija się we wszystkich kierunkach, w której wychowankowie nie spostrzegają braków intelektualnych, ani tern mniej jeszcze moralnych. Jeżeli powstały w dziecku pod tym względem pewne wątpliwości, wtedy chwieje się zaufanie, słowo traci swoją magiczną siłę na serce dziecka, a coby miłość i szacunek były zdziałały radośnie i dobrowolnie, osiąga się zaledwie na jakiś czas przez zastosowanie środka cielesnej kary. Gdzie dzieci nie mają żadnego szacunku dla

http://rcin.org.pl