page0190

ROZDZIAŁ JEDENASTY.

1848—1853.

Wroński dobiega 70 lat życia. Prace ostatniego pięciolecia. Rozległe plany nowych wydawnictw. „Odezwa do narodów słowiańskich". Dwa wielkie tomy „Reformy wiedzy ludzkiej". Prawo tworzenia i „Absolut". „Teorya liczb". „Odezwa do narodów ucywilizowanych". Wzory matematyczne ekonomii społecznej. Odezwy do ludzi wyższych i do rządu francuskiego. List do księcia Czartoryskiego. Znajomość z Duruttem. Wyjazd do Niemiec. „Konferencye europejskie". Odezwy i listy do monarchów. „List tajemny" do Napoleona. Przeznaczenia narodów słowiańskich. Powrót do Francy i Prace ostatniego roku życia „Historyozofia". Teorya przypływu i odpływu morza. Ostatnie

chwile życia. Śmierć.

W roku 1848 Wroński dobiegł siedmdziesięciu lat życia, nie doszedł jednak do kresu swych dążeń. Minio sędziwego wieku, po kilkudziesięciu latach niestrudzonej pracy, nie mógł zażywać zasłużonego wypoczynku. Rozległe plany reformy wiedzy domagały się wykończenia. Wstrząśnienia polityczne w pamiętnym roku 1848, próby reform społecznych, przedsięwziętych w tym czasie we Francyi, ruch narodowy w innych państwach europejskich, pobudzały do ponownego i energicznego wystąpienia na arenie polityczno-społecznej. Posłannictwo swoje na ziemi uważał za niespełnione dopóty, dopóki nie wskaże ludziom najpewniejszego na zawsze źródła wiedzy, dopóki nie oświeci ich prawdziwą filozofią, nie pokrzepi serc, dając im prawdziwą religią i nie wytknie dróg nieomylnych do wszelkich reform społeczno-politycznych. Wszystko to wprawdzie wypowiedział był już ludziom w licznych pracach dawniejszych, lecz „odepchnięto ze wzgardą jego naukę, a zwrócono się ku chwiejnym i czasowym zasadom chwili bieżącej “. Nie chciano nawet uznać prawd naukowych, jakie niezależnie od poglądów swej filozofii podawał. Bolesnym dotknięty żalem za tę obojętność współczesnych, nie opuścił jednak rąk bezczynnie; przeciwnie wytężył wszystkie siły do nowej pracy. Świeże jakoby tchnienie młodzieńcze wstąpiło w piersi starca^ jego umysł, zaprawiony do nieustannej roboty naukowej, roz-

http://rcin.org.pl