page0225

215

bite w fali nerwowej. Wytworzony skutek jest zatem miarą naszego postrzeżenia przyczyny. Jest to absolutnie pewne. Wszystkie ciała posiadają mnóstwo własności wymykających się naszym po-znaniom; wymykają się im, gdyż własnościom tym, jako bodźcem naszego organizmu, brak natężenia lub właściwości potrzebnych do jego wibracyi: nie są zestrojone z naszemi strunami nerwowemi. 1 na-odwrót wszystko, co postrzegamy z własności mechanicznych, fizycznych i chemicznych danego ciała, zawarte jest w wibracyach, które ciało to rozprzestrzenia w naszem środowisku mózgowem. Jest w tern zjawisko transmisyi analogiczne z tern, jakie się tworzy, gdy po strunie przewodzimy jakąś melodyą: słyszane na drugim końcu struny dźwięki przebiegły drogę w formie delikatnych wibracyi.

Istnieje więc, choć zmysły nasze go nie postrzegają, rodzaj powinowactwa między własnościami przedmiotów zewnętrznych a wibracyami naszych nerwów. Zapomina się niekiedy o tern. Teorya energii specyficznej nerwów każe je lekceważyć. Gdy się widzi, że rodzaj wrażenia zależy od pobudzanego nerwu, umniejsza się znaczenie bodźca. Staje się on przyczyną wypadkową wibracyi nerwu, jak n. p. uderzenie w klawisz fortepianu jest przyczyną wypadkową wibracyi struny, która da zawsze tę samą wysokość dźwięku, czy klawisz uderzymy wskazującym lub innym palcem, ołówkiem lub jakiemkolwiek innem ciałem. Zaraz wido-cznem jest, że porównanie to jest niesłuszne. Specyficzna właściwość nerwów nie przeszkadza nam

http://rcin.org.pl