221
Amnezya Felidy rozciąga się na fakta spełnione w czasie jej histeryi, bynajmniej zaś na czynności pierwszego, normalnego stanu, tera mniej jeszcze na ogólne pojęcia. Umie ona szyć, cerować, pisać, czytać, rachować i wogóle to wszystko, czego zdrową jeszcze będąc, się nauczyła. Mimo to był to stan nie do pozazdroszczenia; Felida na rozliczne wystawiona była przykrości, najważniejsze interesa domowe, majątkowe, stosunki towarzyskie cierpiały niezmiernie, bo traciła pamięć tego, co przez 3 —4 a czasem więcej miesięcy, przez które trwał czas histeryi, przeżyła; to też dziwić się nie można, że w roku 1876 nosiła się dłuższy czas z myślą samobójstwa.
Zbierzmy teraz to wszystko, co się tyczy Felidy, w trzech punktach:
1° Felida okazuje dwa odmienne charaktery wzajemnie się wykluczające odpowiednio do dwóch stanów: normalnego i histerycznego.
2° W czasie pierwszego stanu Felida nie pamięta zgoła tego, czego doznawała w czasie histerycznym, przeciwnie w drugim stanie pamięta doznane wrażenia i czyny wykonane w jednym i drugim stanie — nareszcie
3° Felida bez względu na stany pamięta mnóstwo rzeczy, których się nauczyła przed chorobą, jakoteż zachowuje świadomość swej tożsamości.
Przypatrzmy się teraz, czy powyższe fakta dadzą się pogodzić z zasadami, których bronimy.
Zarzut Ferrierea: rJeżeli „jac jest substancyą duchową, jedną i pojedyńczą, umieszczoną (logie!) w mózgu, te trzy grupy czynów, z których składa się życie Felidy, nie dadzą się wytłómaczyć ani pojąć. W rzeczywistości „ja“, substancya duchowa, objawia się na zewnątrz przez ów zbiór usposobień, sądów i czynów woli, który nazywamy charakterem. W dzieciństwie Felida miała „ja“ szczegółowe i dokładnie określone, dzieło natury, jednem słowem: „ja“ naturalne; w piętnastym roku zjawia się inne „jau, dzieło histeryi. Począwszy od tego wieku aż do r. 1887, to jest przez przeciąg 30 lat, te dwa „ja“