page0274

Rośclsław — Rosciszewski

266

Imm podziale państwa, Tmutorakań należał do księztwa Czerniechowskiego. Nowy władzca Świętosław posadził tam swoim namiestnikiem, rządzcą, gubernatorem syna Hleba, książątko młode i niedoświadczone: Hleb był tedy bratem stryjecznym Rościsława. Nagle zajechany nie stawił oporu żadnego i ustąpił. Dowiedziawszy się o tern książę Czerniechowski spieszył z drużyną odzyskać Tmutorakań. Rościsław nawzajem ustąpił przed stryjem, z którym wojować się wstydził. Lecz kiedy Świętosław syna osadziwszy znów w Tmu-torakaniu powrócił do siebie, Rościsław upatrzył chwilę, zabiegł gród.i stanowczo w nim osiadł na prawie podboju. Wtedy ciągle się rzucał na wyprawy w sąsiedzkie stepy. Ujarzmił Kasogów i brał od mch daninę, zwiastował szerokie zamiary na przyszłość. Aż Grekom, którzy po calem wybrzeżu morskiem posiadali swoje osady, przyszło drżeć przed drobnym książę-c.em waregskim. Chcąc go zgubić zdradą, posłali do niego katapana, to jest prefekta, gubernatora z Chersonu. Rościsław przyjął Greka z grzecznością i częstował jako posła. Raz książę biesiadował wesoło z drużyną, a katapan wziął czaszę i pił za jego zdrowie. Połowę wypił, do drugiej zaś połowy wpuścił nieznacznie truciznę, podług jego rachuby w^r przeciągu dni osnnu powinien był nastąpić skutek. Katapan wyjeżdżając przepowiedział śmierć księcia, i stało się tak jak mówił. Chersonowie podobno, dowiedziawszy się o tem, wzburzyli się i zabili kamieniami katapana, tak się obawiali dalszej zemsty Waregów. Książę był wysokiego wzrostu, przystępny i m.łosierny względem ubogich. Skończył życie 3 Lutego 1065 i pochowany w cerkwi tmutorekań-skiej u Bogarodzicy (Połnoje sobr. rus. let. I. 1065). Żonaty był z córką króla węgierskiego; kiedy wdowa po śmierci męża wybierała się z powrotom do ojczyzny, Izasław kijowski puścił ją, lecz synów zatrzymał. Trzech ich było: Ruryk, Włodzimierz i Wasil, Włodzimierza zna historyja pod imieniem Woło-dara(ob-). Przesiadują oni najprzód na Wołyniu i tam starają się utrzymać, walczą z książętami innych linij, którzy na Wołyniu szukają orężem dzielnic. Po śmierci dopiero ich ojca król Bolesław stanowcze robił na grodach czerwieńskich podbuje. Ale po ustąpieniu króla z Polski wparli się Rościsławicze do czerwieńskich grodów i pierwszą na mch założyli dynastyją. Panowali wbrew woli w. księcia kijowskiego i ztąd byli ciągle z nim w wojnie, uważani byli za buntowników', chociaż robili to co robili inni Waregowie. Dzielnością utrzymali się na grodach. Dynastyja ich panowała wiek cały dc roku 1198. Założycielami jej byli Wołodar przemyślski i Wasilko trebow^elski, Rościsławicze, bo Ruryk nie mi ił historycznego znaczenia. Wszystkich książąt tej dynastyi było z ojcem trzynastu. Pokoleń było pięć. Księztw^ro na dwie połowy rozdarte potem sie zrosło w jedno i było bardzo potężne. Wielu książąt z tego powodu skończyło życie na wygnaniu, a właściwie szereg panujących, następujących jeden po drugim z linii Wołodara, pięciu liczył następców'. Drugą po mch dynastyją na grodach czerwieńskich założył Roman Mscisławicz (ob. Enc. Powsz. tom XXII str. 225).    Jul. B.

Rościszewski (Wojciech), sławny kaznodzieja i polemik, jezuita. Uro-dzu się w r. 1556 we wsi Borkowo w Płockiem, nauki kończył w Krakowie. W r. 1586 wstąpił do zgromadzenia, rządził jakiś czas kollegijum w Lublinie, potem dla odznaczających się darów wymowy, poświęciwszy się wyłącznie kaznodziejstwu, lat dziesięć z wielkim pożytkiem ludu i sławą swoją, kazywał w Poznaniu, Lublinie i w Krakowie, aysputując przytem ustnie i piśmiennie z róznowiercami, uważany za najbieglejszego pod tym względem wojownika. Umarł w^r Sandomierzu 1619 r. Wydał z druku wiele dzieł bezimiennie lub