page0028

18

kwestyi życia wszelkiego zdania, wszelkiej metody a priori, Klaudyusz Bernard wszystkie swoje badania ogranicza do rozróżnienia istot żyjących od ciał martwych. Różnicę tę sprowadza do czterech znamion ogólnych, istotnych, bezwarunkowo odrębnych. Znamiona te są : ustrój, t. j. takie złączenie części, że ich układ nie stosuje się do praw ugrupowania materyi martwej; — rodzę n i e (vis generativa S. Tomasza), czyli władza mnożenia się, co jest wyłączną i bezwarunkową własnością życia; rozwój (vis augmentativa\\ jedynie istota żyjąca kolejno zjawia się, rośnie, opada i umiera; żywienie się (pis nutriiivu), które jest najstalszym i najpowszechniejszym objawem organizmu żyjącego i samo mogłoby wystarczyć do jego określenia.

Chociaż fizyologowie nowożytni nie mogą się porozumieć co do definicyi życia, zgadzają się jednak co do określenia jego objawów. Według Klaudyusza Bernard’a i innych, w każdej istocie żyjącej jest dwojaki porządek zjawisk nieustających: zniszczenie organiczne i ustrój życiowy. Każdej chwili i samemźe działaniem swojem, organa po części niszczą siebie; są to zjawiska czysto fizyczno-chemiczne: tlenie, kiś-nienie, rozkład, rozdzielenie i td., — prawdziwe zjawiska śmiertelne. Lecz równocześnie, w istocie mającej w sobie życie „wszystko się tworzy*, każdy organ, w miarę jak ulega zniszczeniu, wciąż się na nowo odbudowuje pod trojakim względem: budowy swojej, kształtu i zasadniczych własności swoich; i na tym

http://rcin.org.pl