page0317

313

rała 4 ziarenka chromatyny jądrowej, część środkowa miała tylko 1 ziarenko, a dolna 3 ziarenka. Po 24 godzinach z owych odcinków wykształciły się trzy indywidua zupełne, a tylko osobnik, powstały z części środkowej, był o wiele mniejszy od dwóch innych. Lillie ^l) w^r r. 1896 otrzymywał przez wstrząsanie samo bardzo silne naczynia szklannego, w którem się mieściły pierwotniaki (Stentor), rozpad Stentora na dowolną ilość części. Pokazało się przy tern, że nawet ¹/₂₁ cząstka osobnika pierwotnego odradzała się w nowy osobnik, jeżeli się jej dostało bodaj nieco substancyi jądra w' udziale. Natomiast jeżeli przy krajaniu nie dokonano podziału zupełnego i części były złączone warstewką choćby nader cieniutką protoplazmy, wówczas rana się zabliźniała a z części nie wykształcały się osobne indywidua. Wreszcie u cząstki komórki, pozbawionej jądra, szybko następuje zanik wszelkiego ruchu; ameba, której odcięto jądro, już nie może połknąć pożywki, a jeżeli jądro odcięto w czasie trawienia rozpoczętego, wówczas trawienie się przerywa, a niedługo następuje rozkład protoplazmy. Obserwacye eksperymentalne prof. Rostafińskiego na fucus, oraz braci Hertwigów na jeżowcach, a potwierdzone przez Delage a i innych, wykazują, że odłamek jajka, jeśli tylko posiada jądro nieuszkodzone, jest w stanie rozwinąć się w zarodek zupełnie normalny. To zjawisko nosi nazwę merogonii (jiśpoę; —część i Y^eaU-at = stawać się). Klebs²) robił doświadczenia z komórkami roślinnemi i przekonał się, że w czasie plazmolizy tylko ta część algi może wytworzyć błonę, która posiada jądro, a reszta protoplazmy, zbitej w kuleczki, ulega rozkładowi. Wprawdzie Palla utrzymywał, że i bezjądrowe części protoplazmy wytwarzają błonę i są zdolne do życia, w^Tszelako inni botanicy przyznąją słuszność Klebsowi^s).

Mogłoby się zdawać na podstawie doświadczeń powyższych, że w komórce tylko jądro spełnia rolę przewodnią, a pro-toplazma nie jest składnikiem niezbędnym w komórce. Przez

ń Lillie: On the smallest parts of Stentor capable of regeneration Journal of Morphol. XII zesz. I 1896.

²)    G. Klebs: Uber den Einfluss des Kerns in der Zelle. Biol. Zen-tralbl. 1887 VII, str. 161-168.

³)    J. lteinke: Einleitung in die theoretische Biologie. Berlin 1901, str. 256.

http://rcin.org.pl