313
jaką drogą, złą czy dobrą, dojść tam zamierzasz. Czy najemnikiem będziesz początkowo, czy też samodzielnym, to przecież zawsze musisz być oględnym w wyborze środków do zwycięstwa wiodących. Przy wyborze zawodu lub rodzaju interesów, niechaj będzie pierwszą twą myślą pytanie: Gdzie ja się nadaję najlepiej ? Gdzie mogę najskuteczniej działać, nietylko dla własnego, lecz i dla ogólnego dobpa?
Jeżeli pod przewodnictwem takiej idei i takiego pragnienia rozpoczniesz twe działania w obranym zawodzie, to wiedz o tein, iż uczyniłeś krok wielki na szerokiej drodze do prawdziwego powodzenia.
Ktokolwiek śledzi te rzeczy, to dojdzie prawdopodobnie do przekonania, iż wielkie majątki, tak w Ameryce jak też i w*innych krajach, zdobyli tylko ci ludzie, którzy baczyli zarazem na wielkie społeczne i gospodarcze zadania i cele. Oni to, posiadając silną wiarę w przyszłość swej ojczyzny,* przyczynili się najbardziej do wydobycia i rozwoju jej skarbów, jej sił i potęgi. Ten zdobył największe powodzenie, kto światu oddał największe usługi. Kto podjął przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe potrzebne wielkim masom ludzi, ten zyskać musiał, atoli, kto zabrał się do rzeczy niepotrzebnych, tego spotkało i musiało spotkać niepowodzenie.
Mądrość dobrego przedsiębiorcy polega na tern, aby unikać nakładu czasu, siły i kapitału na takie dziedziny interesów, które już istnieją i które zupełnie czynią zadość potrzebom ogółu. Wszystkie pieniądze, użyte do mnożenia niepotrzebnego i zbytecznego współzawodnictwa, należy uważać jako wy-