page0369

365

ganizmów drogą rodzenia. To też w dziejach rozwoju myśli ludzkiej spotykamy się dość wcześnie z teoryą samorodztwa (auToylwjacę, generatio aequivoca), według której organizmy miały otrzymać życie od innych przyczyn, a nie od swych rodziców.

Co do filozofów greckich, to pierwszy Anaksymander (V w. przed Chr.) wystąpił z tern zdaniem, że pierwsze żyjątka powstawały z wody morskiej pod działaniem promieni słonecznych. Arystoteles (Hepl Zq)o>v Icruopća ks. 3 roz. 3) przyjmował wprawdzie rodzenie jako drogę zwykłą powstawania istot żywych, ale to tylko u zwierząt doskonalszych, mających krew ciepłą; natomiast co do zwierząt niedoskonałych, z krwią zimną i bezkręgowych, u robaków, owadów, mięczaków i wielu ryb przyjmował on yeveatv autopany. Jako na dowód tego wskazywał tę okoliczność, że u ryb, zwłaszcza u węgorzy, nie można nigdzie odkryć przewodów nasiennych ani jajników; tern więcej wszelkie skorupiaki (Ostracodermata) powstawać muszą przez samorodztwo, skoro naoćznie przekonano się o tern podczas zatrzymania się floty greckiej na Rhodos, gdzie na około wyrzuconych naczyń i skorup glinianych w mule wytworzyły się mnogie Ostracodermata. Diodor Sycylijski wspomina o Egi-pcyanach, którzy silnie wierzyli, iż myszy i zwierzęta wodne powstają z wód Nilu, bo nieraz miano zauważyć zwierzęta z przodu już wykształcone, a w częściach tylnych mające tylko muł Nilowy. Pliniusz młodszy¹) przyjmował samorodztwo dla ryb, skorupiaków i owadów, i od niego to pochodzi podanie, poparte powagą senatora Maniliusa, że z kości feniksa powstaje naprzód duży robak, a potem przekształca się on w^r pięknego ptaka, oraz że z pieców Cypryjskich z pośród ognia wylatuje zwierzątko czworonożne, wielkości komara, zwane: Pyralis lub Pyra u sta.

Ze robaki powstają rodząc się z mięsa gnijącego, było to przekonanie powszechne w starożytności, jak o tern świadczą Lukrecyusz, Owidyusz i Wergiliusz (Georgica IV 303), który podaje radę, iżby w celu otrzymania pszczół z gnijącego mięsa

¹) Phinius jun. Historia naturalis 1. X 2.

Diodori Sieuli bibliothecae historicae, quae supersunt Ed. C. Miil-1 e r łib. 10.

http://rcin.org.pl