page0348

mo Rossyjskie miary i monety — Rossyjskie posiadłości

Rossyjskle miary i monety. Miary długości. Jednością miar długości jest sążeń, zawierający 3 arszyny czyli 7 stóp; stopa dzieli się na 12 cali po 10 linij; arszyn zaś dzieli się na 16 vverszków^r, czyli 28 cali; stopa rossyjska jest równa stopie angielskiej. Sążeń równa się 2,13356 metra francuzkiego, a przeto 7,40S stóp warszawskich; arszyn zaś jako trzecia część sażenia równa się 0,711186 metra francuzkiego czyli 2,46933 stopy albo 1,23466 łokcia warszawskiego. Jednością miar drożnych jest wiorsta, zawierająca 500 sażeni a przeto równająca się 1066,75 metrów^r; na jeden stopień południka ziemskiego idzie wiorst 101,1556 a przeto jedna mila geograficzna zawiera wiorst 6,9437. Miary 'powierzchni. Jednością ich jest desiatina zawierająca 2100 sażeni kwadratowych, a przeto równa się 100,05 ara francuzkiego albo 1,947764 morga warszawskiego, czyli prawie 195 morgów warszaws. czyni 100 desia^łyn Miary objętości, aj do ciał sypkich; Czetwert’ dzieli się na 8 czetw^rerików po 8 garncy; czetwert’ zwana inaczej kul (worek}, zawiera 209,76 litrów francuz-kich czyli kwart warszawskich, a przeto 1 czetwert’ równa się 1,63875 korca warszawskiego czyli 161 korcy warszawa, czyni 100 prawie czetwerti. W niektórych miejscowościach używają podziału czetwerti na 2 ośminy, po 2 pajoki, po dwa czetweryki. po 2 czetw^rerki, po 2 garnce, niekiedy garniec dzielą jeszcze na 30 czarek, b) do ciał płynnych. Jednością jest wiadro (wedro), których 10 idzie na 1 beczkę. Wiadro dzieli się na 10 krużek albo 8 sztofów, krużka ma 10 czarek; wiadro równa się 12,2989 litrów' francuzkich czyli kwart \yarszawskich, a wiec beczka zawiera prawie 123 garncy warszawskich, c) do drzewa. Miarą prawną do drzewa jest sążeń sześcienny; w handlu często używają miary wynoszącej czwartą część, tudzież trzy czwarte części sażenia sześciennego. Wagi. Jednością wag jest pud, dzielący się na 10 funtów po 96 zołotników' po 96 doli; funt wiec ina doli 92i8. Pud równia się 16,38046 kilogramów francuzkich czyli 10,3957 funta warszawskiego; a przeto funt rossyjski równa śię 109,ol!5 gramma francuzkiego czyli prawie 1,01 funta warszawskiego, a przeto 101 funtów warszawskich czyni w przybliżeniu 100 funtów rossyjskich. 10 Pudów idzie na 1 berkowiec. Niekiedy używają wyrazów; dwojnik na oznaczenie 2, trójnik 3, piaterik 5 i desiateryk 10 funtów. Monety. Jednością monety rossyjskiej jest rubel (ob.) zawierający sto kopiejek. Biją monety złote po 5 i 3 rubli srebrem; ze srebra: ruble, półtiny (pół ruble}, czetwertaki (25 kop:), dwugrywenniki (20 kop.), grywenniki (10 kop.), piataki (5 kopiejek); z miedzi po 5, 3,1, ^XJ₂ (deneżka) i ^x/₄ (połuszka) kopiejki. J. P-z.

Rossyjsko - amerykańska kompani ja czyli Rossyjskie posiadłości w Ameryce północnej, obejmują wybrzeże północno-zachodnie od 51° szerokości północnej do morza Lodowatego, wszystkie w^ryspy leżące wzdłuż wybrzeża, i w ciaśninie Behringa, wyspy Aleuckie i Kurylskie aż do wyspy Iturup, stanowiącej granicę między posiadłościami ross^jskiemi a cesarstwem japońskiem. Zostają one w zawiadywaniu Kompanii Rossyjsko-Amerykańskiej, istniejącej od r. 1799. Wr. 1800 ukaz przeniósł jej rezydencyję z Irkutska do Petersburga, z dozwoleniem otworzenia kantoru w Irkutsku; przywilej kompanii został powtórnie przedłużony i zatwierdzony w 1812 roku. Ludność rossyjska i poddanych rossyjskich w posiadłościach północno-amerykańskich wynosi około 10,500 głów płci obojga, do której nie wchodzą krajowcy niezależni; razem z niemi liczy się 80,000 mieszkańców. Ludność te stanowią Rossyjanie i cudzoziemcy, którzy na pewien czas zobowiązali się przyjąć służbę u kompanii; oprócz tego, do składu ludności wchodzą także Kreolowie, zrodzeni z Rossyjan i kobiet krajowych. Z pomiędzy krajowców jedni są poddanymi rossyjskimi, jak np. mieszkańcy wysp Aleuckich, inni uważają się za niezależnych, jak np.Koło-