page0361

NIEŚMIERTELNOŚĆ W BIESIADZIE. 359

musi być o wiele lat od niej dawniejszym, nie mniej przypuszcza, że w Biesiadzie znajduje się pogląd, nie dający się pogodzić z teoryą nieśmiertelności w Fedrosie ⁴). Tu bowiem wykładana jest osobista i zaświatowa, tam ziemska i na ziemi mogąca być uzyskaną. Wydaje się H o r nowi ta różnica zasadnicza, zwłaszcza wobec słów Biesiady, że natura śmiertelna, zatem i ludzka, nie może innej dostąpię nieśmiertelności, prócz tej, którą daje płodzenie, a stąd wyprowadza on wniosek, że preexystencya dusz w Fedrosie zastąpiona została teoryą nową, według której człowiek, choć nie jest nieśmiertelnym, zostać nim może w tern życiu przez czyny cnotliwe i kontemplacyę idei piękności²). Ale próba ta nie udała się, jak widać z ostatnich słów Diotymy, gdzie znowu mowa o nieśmiertelności prawdziwej, osobistej, a nie fikcyjnej, nieosobistej, którą daje rodzicom pozostawienie dzieci cielesnych po śmierci lub wielkim ludziom czyny polityczne albo dzieła literackie, przechowujące ich sławę wśród pokoleń następnych. Stąd Platon w dialogach późniejszych, Fedome i Rzeczypospolitej, miał powrócić znowu do preexystencyi, stanowiącej przecież podstawę najpewniejszą dla nie-zniszczalności duszy ludzkiej, bo jak mówi Horn, albo się jest nieśmiertelnym, a wtedy było się nim zawsze, albo się nim nie jest a wtedy nigdy się nim nie zostanie ³).

Ale trudność, którą Horn poruszył, jest tylko pozorna, bo nie ta sama, lecz różna nieśmiertelność, rozbierana jest w dwu dialogach, na co dotąd, zdaje się, nie zwrócono uwagi. Po słynnym dowodzie w Fedrosie, zapewniającym każdej duszy nieśmiertelność, a który, jak wspomniałem ⁴), jest naśladowany z Parmenidesa, następuje podział mieszkańców niebieskich na śmiertelnych i nieśmiertelnych. Bogi są nieśmiertelne, bo nigdy nie rozłączają się z ciałami swemi niewidzialnemi, reszta istot śmiertelna, bo dusze ich, choć nie giną, zmieniają jednak powłokę cielesną od czasu do czasu. Co do tego faktu myśl Platona tak jasna, że nie dopuszcza innego tłumaczenia ⁵). Upadek zatem dusz jest utratą ciał niebieskich, a ro-

') Matonstudien p. 272 i nast.

²)    Tamie str. 270.

³)    Tamie str. 277, 279.

⁴)    Zob. str. 298 tego tomu.

°) P h a e d r. p. 246 b—d: *Dla jakiego zaś powodu istota żywa nazywa sie śmiertelni} lub nieśmiertelną, spróbujmy wytłumaczyć. Dusza każda troszczy się o kaidą

http://rcin.org.pl