page0412

408

a jeszcze łatwiej przy skrzyżowaniu ras dalszych, gdy przeciwnie o wiele trudniej zapylają się w tym razie, kiedy pręcik i słupek należą do tego samego kwiatu ¹). Po piąte mieszańcy niektórych gatunków zwierząt domowych rodzą się wprawdzie pod wyływem skrzyżowania sztucznego, ale są zazwyczaj niepłodne. Podług Quatrefagesa muł nie ma nigdy potomstwa, a płodność mulicy jest tak rzadka, że Herodot i Pliniusz uważali takie zdarzenie za dziw natury. Jeżeli zaś hybrydy wydają czasem potomstwo, to albo jego płodność niebawem ustaje w jednem z pokoleń następnych, albo potomstwo wraca do jednego z gatunków pierwotnych, a ten powrót ma według Picarda²) być wskazówką praktyczną do odróżnienia gatunku i odmiany. To też co do leporydów (potomstwo zająca i królika) twierdzi Quatrefages³), że zawsze wracają one do gatunku zająca.

W czasach ostatnich zaczęto obok cech morfologicznych i fizyologicznych używać do odróżnienia gatunków także cechy chemicznej. Niegdyś przypuszczano, że ciałka czerwone (erytrocyty) i osocze krwi ludzkiej i zwierzęcej są jednakowe, i że w zasadzie przynajmniej możnaby odnawiać krew człowieka krwią zwierząt ciepłokrwistych. Wszelako próby lecznicze w tym kierunku nie wydały rezultatu korzystnego, wobec czego musiano uznać, iż w budowie chemicznej czerwonych ciałek i osocza krwi u osobników rozmaitych gatunków zachodzą jakieś różnice, bliżej niezbadane. Dopiero w czasach najnowszych doświadczenia Rolłeta, Bordeta, Friedenthala, Uhlenhuta, Tschi-stowitscha, Ehrlicha, Dungerna i innych, robione co do zachowania się hemoglobiny przy mieszaninie krwi zwierząt z niejednakowych gatunków', oraz w czasie immunizowania organizmów' przed mikrobami intoksykującymi potwierdziły to przypuszczenie, że krew' zwierząt ż różnych gatunków jest różna. Rollet między innemi zrobił to spostrzeżenie, że hemoglobina krwi wiewiórki krystalizuje sześciokątnie, a u niektórych zwierząt ssących krystalizuje przy siadaniu się w' systemach rom-bicznych. Z drugiej zaś strony jeżeli w organizm zwierzęcy

*) Por. Dr C. Gutberlet: Naturphilosophie. Munster 1900, str. 277.

²) Por. T. Picard: Le probleme de l’espćce — w Le XX sićcle. Pa-ris 1899, str. 240. Por. nadto: Ks. Dr K. Wais: O pochodzeniu gatunków j. w., str. 119 nastp.

*) Por. Quatrefages: Les emules de Darwin. Paris 1894, t I, str. 30.

http://rcin.org.pl