page0413

CIAŁO NIESZCZĘŚCIEM. 41 I

więc dusza w towarzystwie ciała bada cokolwiek, narażona będzie na omyłki i zwody a tylko za pomocą samego myślenia poznać może to, co jest. >Ona zaś wtedy myśli najlepiej, gdy nic jej nie przeszkadza z tych rzeczy, ni słuch ni wzrok ni ból ni rozkosz żadna, lecz jak najwięcej przebywa ze sobą, pożegnawszy ciało, ani zgoła nie obcując z niem, o ile to być może ani nie stykając się, lecz pożądając tego, co jest rzeczywiście« ^]).

Takiemi są wszystkie byty niezmienne, Sprawiedliwość. Piękność, Dobroć, których nigdy nie oglądano oczami cielesnemi. Czem jest Wielkość w sobie lub Zdrowie lub Siła, czem w ogóle istota każdej rzeczy, czyli to, co ona jest właściwie, oderwane od czasu i przestrzeni ziemskich zjawisk, tego nie można dowiedzieć się przez zmysły, lecz tylko myśleniem czystem ²) A gdy na to zgadza się Symmiasz, oświadcza Sokrates, że wszyscy filozofowie prawdziwi powtarzają to samo, jako jedna tylko ścieżka prowadzi nas rozumnie w tern badaniu, że dopóki mamy ciało i dusza nasza zmieszana jest z podobnem złem, nie posiądziemy nigdy tego, czego pragniemy a tern jest prawda³).

Wylicza Sokrates wszystkie krzywdy, które wyrządziło ludzkości w spokojnem badaniu prawdy ciało niesforne ze swemi po-żądliwościami. Z długiego oskarżenia kładę tylko ustęp ostatni: »Jeżeli bowiem razem z ciałem nie potrafimy niczego poznać dokładnie, będzie jedno z dwojga: albo wcale nie można nabyć wiedzy, albo po śmierci. Wonczas bowiem będzie dusza sama dla siebie bez ciała, nie prędzej; za życia zaś tak najbliżej, zdaje się, dojdziemy do wiedzy, jeżeli jak najmniej przebywać z ciałem będziemy ani nie mieć z niem nic wspólnego, po nad konieczną potrzebę, ani przejmować się jego naturą, lecz zachowamy się ezy-

*) Phaedo p. 65 c.

*) Porów. Pha ed. p. 65 e — 66 a.

⁸) Porówn. P h a e d. p 66 b według wyd. S c h a 11 z’a, który przywrócił text dawny, dziwnie męczony przez różnych biologów, nawet niepotrzebnie przestawiony przez Schleierrnachera, za którym poszedł Archer-Hind. Nie sposób rozwodzić się tutaj nad mnóstwem proponowanych poprawek, które wszystkie są zbyteczne. Dobrze tłumaczy Mars i li o Ficino: nos quadam rationis ipsius via ad id considerandum perduci. Podobnież Wyttenbach, wielki znawca Platona: videtur tamen guasi setni ta nos ope rationis in hac guaestione ad exitum diteere jPlat. Phaedo p. 159 Lipsiae 1825).

http://rcin.org.pl