page0428

420

Siemek — Siemienowicz

cielskiemu obowiązkowi, w nim życia dokonał 1632 r. Wydał z draka dwa ważne dzieła pełne grantównych i trafnych myśli, o wychowania krajowem i władzy rządowej. On pierwszy pisał o potrzebie ustanowienia magistratury, któraby kierowała oświeceniem i aby pod jej tylko zarządem były wszystkie szkoły publiczne. Dzieła te są: 1) Cicis bonus, ubi cicis boni natura, con-ditip, leges etcaetera tam ad essentiam, ąuam adperfectionem ejus pertinen-tia, item artes c\ves bonos cognoscendi perscribuntur. Omnia historicis noois et antiąuis illustrata (Kraków, 1632 r. w 4-oe); w którern między innerni mówi o ważności wychowania młodzieży, nad którem rząd szczególniej czuwać powinien. 2) Lacon seu de reipublicae recie instituendae arćanis dialogus (tamże 1635 r. w 4-ce). Podzielone na rozmowy toczące się między cesarzem Oktawianem, a jakimś Lakonem Spartanczykiem w treści sprawowania najwyższej władzy.    F. M. S.

Sieni Dew&s, W bałwochwalczej Litwie, bożek nad czeladzią domową. Była ich niemała liczba (jak pisze T. Marbutt), którą każdy według nabożeństwa swego przysparzał. Zbiorowe nazwanie było takich bożków Siej mi albo Semios. Palono im na ofiarę żywe kury w domowym piecu, dla zjednania opieki nad sługami, aby się domow^rmcy domu trzymali, nie uciekali, i służyli trzeźwo i poczciwie. Ztąd czeladź i domownicy po litewsku noszą nazwę Siejmina.    K. Wl. W

Siemiatycze, miasto prywatne w gubernii Grodzieńskiej, w powiecie Bielskim, nad strugą uchodzącą o milę do Bugu położone. Osada wielce starożytna, własność niegdyś Bohuszów. W r. 1539 przez małżeństwo weszła w dom Tęczyńskich. Z tych Katarzyna z Teczyna wdowa po Jerzym Olełkowiczu księciu Słuckim, wszedłszy w powtórne związki ślubne z Krzysztofem Radziwiłłem, wojewodą Wileńskim, wniosła w dom mężowski miasto Siemiatycze, które następnie stały się własnością Sapiehów. Podług taryffy 1775 r. znajdowało się w mieście należącem do Anny z Sapiehów, księżny Jabłonowskiej, wojewodziny bracławskiej, 285 domów. Zamiarem księżny było uczynić miejsce to przybytkiem handlu na Podlasiu, jakoż nie szczędziła wszelkich w tej mierze nakładów, wymurowała ogromnego rozmiara dwupiętrowy ratusz ze sklepami, i wyjednała u króla 1789 r. ustanowienie cztero-niedzielnego jarmarku na św. Annę. Taż księżna wystawiła w Siemiatyczach wspaniały pałac, w którym za jej czasów mieściły się gabinety historyi naturalnej, znacznym kosztem przez właścicielkę w różnych krajach zbierane, a między pierwszemu w Europie liczone. Była tam osobna sala fizyczna z kollekcyją starożytności medalów i osobliwości europejskich, wielka bibljoteka i t. d. W mieście założyła ona nietylko wieloliczne fabryki, ale otworzyła także szkołę nauki położniczej, która pożytecznością swoją niemało w tych stronach uczyniła dobrodziejstwa. Kościół parafijalny tutejszy założony pierwotnie w r. 1513 przez Michała Kmitę z Chożewa, był drewniany. Lew Sapieha wymurował go w r. 1638, Michał Sapieha wprowadził doń Missyjonarzów, z obowiązkiem służenia parafii. W r. 1791 Siemiatycze liczyły przeszło 300 domów i 3500 ludności, w większej połowie z żydów złożonej. Miasteczko to w ostatnich czasach bardzo podupadło, będąc w czasie rozruchów krajowych w r. 1863 ogniem zniszczone.    F. M. S.

SiemienOWiCZ (Kazimierz), generał artylleryi polskiej, i autor znakomitego w swoim czasie dzieła o tej sztuce, rodem Litwin. Wysłany przez króla Władysława IV dla doskonalenia się w sztuce wojennej do Hollandyi, tak wielkie uczynił postępy, że wyszedł potem na jednego z najsławniejszych artyllerzystów w Europie. Król mając sobie przedstawione jego dzieło o artylleryi, kazał je