page0036

22

Chrześciański duch zatem jest najważniejszym środkiem wychowawczym, wszystkie inne są tylko środkami chrześ-ciańskiego ducha, przez które on działa, bądź na cielesne życie bądź na duchowe; bądź więcej ogólnie bądź więcej indywidualnie; bądź pośrednio, bądź bezpośrednio: bądź pozytywnie bądź negatywnie; jak tego wymagają rozmaite pedagogiczne cele i okoliczności.

To połączenie naturalnych i nadnaturalnych środków wychowawczych określone jest w tych pięknych, krótkich słowach: »Módl się i pracuj«. Nadnaturalne poprzedzają naturalne, naturalne jednak z nadnaturalnymi są przez to słó-weczko »i« połączone.

Ten duch chrześciański stał się dla nas ideałem w Chrystusie Panu. Wychowawca musi sam naśladować Chrystusa i swoich wychowanków do naśladowania Chrystusa nakłaniać, ażeby osiągnąć w zupełności naturalny i nadnaturalny cel wychowania. W naśladowaniu Jezusa Chrystusa osiąga się jedynie pewnie ziemskie i niebieskie przeznaczenie człowieka

5. Metoda wychowawcza.

Środki wychowawcze mają prowadzić wychowanka do osiągnięcia jego podwójnego przeznaczenia. Środki te same przez się nie mogą tego uskutecznić, gdyż stają się one skuteczne dopiero w ręku dzielnego wychowawcy, który umie się należycie z nimi obchodzić. Przy ich użyciu musi być należycie rozważony i uwzględniony tak cel wychowania jako też natura i stosunki wychowanków. Przez metodę wychowania rozumiemy tedy uzasadnione według planu i dobrze obra-chowane użycie środków wychowawczych ku -osiągnięciu celu wychowania. Jeżeli więc środki wychowawcze są więcej po-jedynczemi aktami, to znowu metoda wychowawcza mieści w sobie ogół wychowania, tak cielesną jak duchową, doczesną i wieczną stronę onegoż, a mianowicie w ustawlcznem uwzględnianiu wszystkich indywidualnych właściwości wychowanka ze względu na wrodzone usposobienie, lalenla, wiek, płeć.

2. Przytem niech uwzględnia wychowawca następujące ogólne zasady:

a) Wychowanie ma być poglądowe. Cel wychowania powinien być osiągnięty raczej za pośrednictwem czynów jak

http://rcin.org.pl