page0486

478

Sit — Sltowate drzewo

owita, czasem bez blaszki. Często także łodyżka sitów jest zupełnie bezlistna, dzierżąca zazwyczaj na sw ym wierzchołku kwiaty skupione w główkę albo w kłos, w okółek lub baldascskogron; same znów kwiateczki są drobne, o ploteczkach plewowatych, 6-pręcikach (VI gromada u Linneusza) i słupku 3- komoro wym, 3-znaraionowym (3-ci rzęd Linneuszowy). Rodzaj Rhynchoepora i Butomus, ma kwiatki więcej wykształcone, a nawet Butomus bardzo piękne, za niepoślednią ozdobę posłużyć mogące. Z sitów najpospolitszym gatunkiem jest Juncus effusus L., J. conglomeratus L., J. articulatus L., J. compressus Jacq. i J. buffonius L.; z sitowiów zaś: Scirpus palustris L., S. lacustris L. i S. sihaticus L. Użytek z nich bardzo jest ograniczony, mimo tego znanem było dawnemi czasy użycie lecznicze korzeni situ pospolitego (Juncus effusus i J. conglomeratus), jako środka mocz pędzącego, oraz rozpuszczającego kamienie pęcherzowe i nerkowe; korzeni zaś sitowia jeziornego (Scirpus: lacu-stris), jako środka lekko ściągającego i pędzącego mocz, który zadawano także w biegunkach i krwotokach macicy. Rdzeń gębczasty obudwóch jeszcze do dziś miejscami przykładają na rany z oparzenia, jak również wyrabiają z niego knoty do lamp i świec, zwłaszcza po wsiach. Całego znów ziela używają często do wyplatania mebli, do robienia koszyków na ryby, mat, do pokrywania dachów i t. p., zresztą na podsciół dla bydła i na nawóz. Nakoniec sitowie jeziorne każdemu w^rpada w oczy, bo wyrasta zazwyczaj do 6 i 8 stop nad powierzchnią wody. ktody sit pospolity nie przechodzi nigdy 4 stóp na wysokość.    F. Be...

SitChćL, jedna z wysp na Oceanie wschodnim, w pobliżu południowych brzegów Ameryki północnej. Na wyspie tej leży miasto Nowoarchangielsk (ob.), z przystanią i głównym kantorem kompanii rossyjsko-amerykańskiej. J. Sa..

SitkOWSki (Chrystyjan), teolog ewangelicki, rodem z Leszna, żyjący w pierwszej połowie XVIII wieku, po większej części za granicą i zmarły w Genewie. Oprócz dzieł religijnych w języku łacińskim wydanych, jest w druku jego Historyczna wiadomość o kościołach i szkołach kalwiusk.ch w królestwie Polskiem i wielkiem księztwie Litewskiem istniejących, umieszczona w dziele Tempe Heloetica, tom V, sect. III, p. 489 i osobno pod tytułem: Notitia ecclesiarum ac Sckolarum Ecangelico Reformatarum per FLe-gnum Poloniae et M. F)ucatum Lithuaniae dispersarmn.    F\ AJ. S.

Sito, powszechnie znany przyrząd, służący do oddzielania części drobniejszych od grubszych. Zwykle sąto nizkie otwarte cylindry zrobione z cienkiego drzewa, na dolnej części których przytwierdza się za pomocą nieco szerszej obręczy drewnianej, tkanina albo siatka, jedwabna, z włosia końskiego, drutu, albo łyka. Sita opatrzone plecionką z łyka, a niekiedy i drucianą z w^rięk-szemi otworami, przetakami się zowią. Ażeby zapobiedz rozkurzaniu przesiewanych proszków, sita opatrują się tak nazwanemi bębnami, które w podobny sposób robią się jak sita, obciągając na cylindrze drewnianym irchę (ob.). Jeden z takich bębnów, mianowicie górny, służy za przykrywę sita, a do drugiego dolnego proszek się odsiewa. Sita całkowicie metalowe, których dna przedziurawione są okrągłemi dziurkami, zowią u nas dutSzlagami, z niemieckiego Durchschlage; robią je także gliniane. — Najsłynniejsze sita u nas są z Biłgoraja (ob.), któremi mieszkańce tego miasta obszerny handel prowadzą, obnosząc je po całej Polsce.    T. C.

SitOWa 16 drzeWO, U leśników drzewo niedojrzałe i mające w sobie bardzo wielkie tkanki rurkowate; niezdatne do budowy, ani na żadne sprzęty. Zwykle sosny, na gruncie mokrym rosnące, tej wadzie ulegają.