page0036

26

Jaka jest natura tej siły żywotnej w człowieku? Twierdzimy, że dusza ludzka jest duchową i niezłożoną czyli prostą. Zanim tego dowiedziemy, musimy zrobić sobie jasue pojęcia duchowości i niezłożoności.

Nazywamy duchową substancyę, która w swem działaniu, a zatem i w swemjestestwie jest subjektywnie niezależna od ma-ter yi.

Określiliśmy wyżej duszę ludzką jako pierwszy pierwiastek wszystkich funkcyj życiowych, które się w nas odbywają. Otóż funkcye życia wegetacyjnego i zwierzęcego należą zarówno do ciała, jak do duszy: Ciało ożywione duszą, jest ich podmiotem, „actus vitae vegetati-vae et sensilivae sunt actus composi-ti vel c on i u net i. “ Zatem dusza ludzka nie jest duchową w tern znaczeniu, jakoby wszystkie jej czynności miały za podmiot duszę samą.

Atoli podmiotem pewnych czynności psychicznych jest dusza sama, czyli innęmi słowy — te czynności są podmiotowo niezależne od ciała, od materyi; dusza, pierwiastek podobnych czynności niezależnych od ciała, nazywa się duchową.

Przyjąwszy jako pewne, że dusza ludzka jest duchową w swem działaniu, tem samem przyznać musimy, że jest też duchową w swej naturze, czyli w swem jestestw'e, bo akcya immanentna przejawia sposób bytu działającej istoty.

http://rcin.org.pl