page0544

536

Skóra — Skorek

bości, gęstości tbanki i koloni jest rozmaita stosownie do wieku, płci, sposobu życia i narodowości inywiduum. Kolor skóry z odcieniami nieskończenie rozmaitemi bywa biały, biało-różowy, czerwony, brunatno-żółty, ciemnobrunatny i czarny, co zależy głównie od nagromadzenia pod naskórkiem większej lub mniejszej ilości farbnika czarniawego Ilość tego farbnika w^r ogólności jest większa u ludzi mieszkających w klimatach gorących niż zimnych. Dzieci murzynów zrodzone na północy po kilku dniach przybierają kolor czarny, i przeciwnie europejczycy w pasie gorącym przyjmują kolor coraz < iemniej-szy. Kolor skóry nadto zależy od ilości krwi krążącej w skórze, dla ^łego też wpływy chorobowe, jak wzruszenia umysłu, napady cholery, zaduszenie, mogą częstokroć z zadziwiającą szybkością zmieniać kolor skó_ty. Skóra pod względem fizyjologicznym ma wielkie znaczenie, zapobiega bowiem przenikaniu ciał obcych do ciała, osłabia szkodliwie działanie powietrza, wilgoci, ciepła, zimua, elektryczności i t. d. ochrania ciało od uszkodzeń mechanicznych, oddziela część pierwiastków dla ciała nieużytecznych, wciąga przeciwnie inne użyteczne i jest głównem siedliskiem zmysłu dotykania. Z przyczyny tych rozlicznych czynności, z pow^rodu ścisłego związku z organizmem i ciągłego zetknięcia ze światem zewnętrznym, skóra podlega rozlicznym chorobom. Chorobą skóry jest każde zboczenie w jej stanie od stanu normalnego. Najpospo-litszemi i najlepiej poznanemi chorobami skóry są tak zwane wysypki czyli exantemy. Rozmaitość chorób skóry i wieloliczne ich przyczyny zniewalają człowieka do starannego jej pielęgnowanie, którego najpierwszą zasadą jest zachowanie czystości, o którą szczególniej w krajach goiących starać się należy, z przyczyny obfitości potów tam wydobywających się. U wielu też narodów tych krajów, zwyczaje a nawet przepisy religijne i cywiine nakazują ścisłe zachowanie czystości, jako koniecznego v.^rarunku do utrzymania zdrowia. U nas kąpanie się i w .ogóle utrzymanie skóry w czystości bywa zwykle zaniedbywane; dopiero w nowszych czasach starać się zaczęto zapobiegać temu przez zakładanie pralni i łaźni publicznych, na co szczególniej zwrócono uw-agę w Anglii i Francyi. Znakomity wpływ na skórę dalej ilość i jakość przyjmowanych napojów i pokarmów', a umiarkowanie pod tym względem i wybór są istotnemi warunkami pielęgnowania skóry. Skóra pozorem swoim jest nieomylnym środkiem do poznania stanu zdrowia organizmu a to z przyczyny ścisłego związku zachodzącego między nią i organizmem za pośrednictwem nerwów i naczyń. Do wyprowadzenia wniosków w tej mierze posłużyć może zabarwienie skóry, stopień jej wilgotności i temperatura. Najw-ażmejsze dzieła o chorobach skóry ogłosili: Cazenąve ęParyż, r. 1847), Fuchs (Gelynga. roku 1849); Simon (Berlin, r. 1851); Hehra (Wiedeń, r. 1851) ogłosił Atlas chorób tego rodzaju.

Skóra, w Sandomierskiem, w okolicach Szydłowca tym wyrazem nazywają horę z drzew, zdatną do wyrobów^garbarskich.

Skorbut, ob. Szkorbut.

Skorek (Forficula L.), rodzaj owadów' prostoskrzydłych (Ortkoptera) z rodziny biegających (CurS07’ia), mający za cechy: stopki trójstawow e; skrzydła'wachlarzów ato składane poprzecznie pod twarde pokrywy, bardzo krótkie; ciało wązkie zakończone silnemi cęgami; różki nitkowate, osadzone przed oczami, o 12 lub 13 stawach, szczęki w^: końcu dwuzębne; języczek rozszczepiony. Niektórzy autorowie mieścili je w Tęgopokrywych, lecz budowa gęby i przemiany spowodowały do przeniesienia ich w' miejsce wyżej wskazane. Owady te trzymają się towarzysko w “ejscach wilgotnych pod kamieniami, liśćmi