page0563

Ruszel — Ruta    555

żako w, cudownym sposobem 1648 roku od Boga pokazany; (Lublin, r. 1649, w 4-ce).    F. M. S.

Rusznica, Ruśnica; strzelby większe niź zwyczajne nazywano rusznicami. Roty piesze w ten rodzaj broni uzbrojone, nazywano za czasów Zygmunta III, strzelcami z rusznicami, albo arkabuzerami. Stryjkowski w swej Kronice pisze: „Gedymin r. 1328 od Krzyżaka kulą z rusznicy zabity; od tego czasu rusznice Niemcy wymyślać poczęli, wszakże jeszcze bez krzosów (t. j. bez zamków).” Pistolety zwano rnszniczkami.    K. Wl, W.

RUSZt, ob. R szt.

Rusztowanie, tak się nazywa zbiór desek i bali zawieszonych za pomocą lin do belek umocowanych w dachu, albo wspartych na podporach, takie rusztowania urządzają się dla malarzy, rzeźbiarzy, mularzy pracujących zewnątrz około ścian budynków. Obecnie w takich razach zaczynają wprowadzać w użycie przyrząd bardzo prosty, zabezpieczający ludzi pracujących na rusztowaniu od zbyt często zdarzających się nieszczęśliwych wypadków. Przyrząd ten składa się z długiej poprzecznicy położonej wzdłuż ściany budynku, poziomo i stale przymocowanej zapomocą śrub do słupów pionowych futryn okiennych; po poprzecznicy porusza się słup pionowy na kółkach, utrzymujący rodzaj balkonu, to jest siedzenia na dwóch robotników, zabezpieczonego poręczami. Przy naprawie lub budowaniu pomników albo budynków znacznych wymiarów, urządza się przez cieśli, rusztowanie, mające dość mocy do wytrzymania ciśnienia materyjałów, częściowo na niem składanych i machin służących do podnoszenia tychże materyjałów. W takim razie rusztowanie urządzone z mocnych sztuk drzewa, opiera się na ziemi. Zadanie przy urządzaniu podobnych rusztowań budowniczego lub inżeniera kierującego, polega na zbudowaniu rusztowania trw^rałego a jak najlżejszego a tam samem najmniej kosztownego. Jednem z najznakomitszych rusztowań, jakie w czasach ostatnich wzniesiono, było rusztowanie urządzone w Paryżu r. 1833, dla ustawienia posągu Napoleona I na kolumnie na placu Vendóme

Ruta. (Ruta Graveolens Ł.J, jest to roślina po naszych ogrodach bardzo często utrzymywana, pochodząca pierwotnie z północnej Afryki, a w Europie południowej przyswojona, i tamże zupełnie dziko trafiająca się po miejscach skwarnych i kamienistych. Ruta jest pod krzewiną, mocno gałęzistą, na i¹/, do 2 stóp dorastającą, której liście są 2 lub 3 razy pierzaste, w całości uważane prawie trójkątne, o listeczkach przewrotnie-jajowatych, z wierzchu żółtawo-zielonych, a pod spodem seledynowych. Kwiaty w rucie wyrastają na wierzchołku gałązek; są żółte, 4 lub 5 płatkowe i 8 lub 10 pręcikowe, a w nasadzie każdego pręcika znajduje się dołek, w którym się miód zbiera. Kiedy kwiat ruty jest świeżo rozwinięty, pręciki mają wraz z płatkami korony położenie poziome; wkrótce jednak pręciki zaczynają się podnosić jeden po drugim, pylniki swe do znamienia słupka przybliżać i kiedy taki pylnik pęknie, wysypawszy swój pyłek, pręcik przybiera napowTÓt położenie poziome. Całe ziele ruty jest woni silnej, przenikającej i nieprzyjemnej, a pochodzącej od olejku lotnego, który się pod spodem liści w kropeczkowatych dołkach pod naskórkiem znajduje. Dawniej roślina ta słynną była jako lek, niemal na wszystkie choroby. Dosyć powiedzieć, że doktor Syreński, mówiąc o rucie i jej przero-zmaitych skutkach, w swym Zielniku, zapełnia aż 24 stronnic tegoż Zielnika. -Dziś wszystkie te cudowne skutki ruty, streścić można w tych słowach, to jest że: wzmacnia nerwy i żołądek, pędzi wiatry, wznieca poty, oraz zabezpiecza od zaraźliwych chorób swoja aromatycznością, a sok świeży może być pomocnym