page0583

575

Rybołóstwo — Ryby

biej i tym sposobem zdobyto ułatwienie rozmnażania ryb prawie w dowolnej ilości. Odkrycie to zapewne sprowadzi zupełny przewrót w gospodarstwie ryb-nem. We Franoyi za staraniem szczególniej Quatrefage’a, tudzież w Belgu i Anglii, uskuteczniono na tej drodze próby na wielką skalę, które doprowadziły do najpomyślniejszych rezultatów.

Rybotycze, miasto w Galicyi, obwodzie Sanockim, dwie inile od Dobro-milu położone, z 1,400 mieszkańcami i bardzo pięknym zakładem ogrodniczym.

Ryby (Pisces). Piąta i ostatnia gromada zwierząt kręgowych, obejmuje istoty zimnokrwiste, przeznaczone do życia w wodzie i mające całą budowę ku temu zastosowaną, a zatem różniące się od wszystkich innych kręgowych oddychaniem przez całe życie skrzelowem i sercem niejako społowionem, to jest jednokomorowem i tylko zylnem. Ciało ryb składa się z głowy bezpośrednio spojonej z kadłubem, przechodzącym nieznacznie w ogon, nie ma tu przeto żadnych zagłębień ani przewiezistości, któreby powiększały opór środka wśród którego sie poruszają. Narzędzia ruchu u ryb nazywają się płetwami, są one dwojakiego rodzaju, jedne z nich parzyste odpowiadają nogom zwierząt lądowych, w szczególności zaś nogom przednim odpowiadają płetwy piersiowe, tylnym płetwy brzuchowe; te ostatnie szczególniej przedstawiają bardzo odmienne u różnych ryb umieszczenie, u jednych są one znacznie po za piersio-wemi pod brzuchem przytwierdzone, u innych zbliżone ku piersiowym, leżą pod niemi, u niektórych przytwierdzenie ich przypada przed pieisiow^remi pod samem gardłem, prócz tych różnic w położeniu płetw brzuchowych, zdarza się jeszcze brak ich zupełny. Na podstawie tych modyfikacyj polega podział ryb na brzuchopłetw^e jak: szczupak; piersiopłetwe: okuń; gardłopłetwe: miętuz i niedopłetwe: węgorz. Są wreszeie przykłady ryb pozbawionych obu par płetw, jak minóg. Płetwami nieparzystemi nazywamy te, które są ustawione na płaszczyźnie pionowej wzdłuż ciała środkiem przeprowadzonej, z tych według umieszczenia na ciele odróżnia się płetw^ra grzbietowa jedna lub więcej za sobą ustawionych; pł. podogonowa podobnież pojedyncza lub liczne, pod spodem trzonka ogonowego; wreszcie pł. ogonowa zawsze pojedyncza na końcu ogona. Płetwy nieparzyste mają niemniejsze zastosowania w klassyfikacyi ryb, dostarczając wmżnych cech służących do określania całych skupień, jak również po-;edynczych gatunków^; ich liczba, wielkość, stosunkowe wymiary, samo nawet zabarwienie bywmją nader charakterystyczne; największe Jednak znaczenie w ukształceniu płetw mają promienie na których błona jest rozpięta; przedstawiają one bowiem dwie ważne odmiany; u jednych ryb są one jednolite t. j. z jednej kostki szydłowatej za brzeg błony wystającej utworzone, a ryby w^r pewnych przynajmniej płetwach takie cierniste promienie mające, zowią się cierniopromienne; przeciwnie zaś te, u których podpierające promienie we wszystkich płetwach są jakby posiekane na drobne na sobie ustawione czło-neczki, a ku wierzchołkowi są zwykle miotełkowato poszczepane na drobniutkie gałązki w brzegu błony ginące, mają nazwie członkopromiennych lub mię-kopłetwych. Ostrzedz tu należy, iż nawet u ryb cierniopromiennych płetwa ogonowa, druga grzbietówka, a w^r części i inne płetwy mają płomienie członko-wate. Inna także właściwość zasługuje na wzmiankę, iż w pewnych rodzinach ryb członkopromiennych, za płetwą grzbietow^rą bywa druga jeszcze płetewka skórkowata bez promieni podpierających, taka ma nazwę płetewki tłuszczowej; z pomiędzy naszych ryb wszystkie łososiowate ją posiadają W przyrządzie ruchowym u ryb, organem pomocniczym choć wewnętrznym, jest