IMGA90 (2)

tym sposobem o 20—30% więcej rollm w ciągu godziny niż szczepiąc rośliny w rozszczep lub na siodełko.

W produkcji rozsady szczepionej należy przestrzegać pewnych zasad. Podłoże do siewu nasion podkładki powinno być takie samo jak dla odmiany uprawnej, a zawartość w nim składników pokarmowych powinna być o połowę mniejsza. Nasiona podkładki i odmiany uprawnej można siać w tym samym terminie bez względu na stosowaną metodę szczepienia. Holendrzy, ze względu na nieco wolniejsze wschody nasion podkładki. zalecają przyspieszyć jej siew o kilka dni. Dalsze postępowanie, aż do pikowania, jest takie samo jak przy produkcji rozsady nie szczepione]

Po około 2 tygodniach od wschodów, gdy siewki mają dobrze rozwinięte liścienie i jeden liść. przystępuje się do pikowania do doniczek lub pierścieni o średnicy 9—10 cm. Jeżeli zamierza się szczepić metodą przez ^zbliżenie z języczkami", pikuje się po dwie rośliny (podkładkę i odmianę uprawną) do jednej doniczki. Jeżeli w początkowym okresie wzrostu szybciej od podkładki rośnie odmiana uprawna, wówczas należy obniżyć temperaturę w mnożarce nocą do około 12°C; w dzień nie powinna ona przekraczać 14’C. Tylko taką temperaturę utrzymuje się również w czasie doświetlania. Niska temperatura powoduje szybkie zahamowanie wzrostu odmiany uprawnej i tylko nieznaczne zwolnienie wzrostu podkładki. W momencie, gdy wielkość obu roślin w doniczce będzie podobna, można z powrotem podwyższyć temperaturę do poprzedniej. Jeśli natomiast rośliny podkładki po wytworzeniu 4—5 liści cieniują rośliny odmiany uprawnej, należy podkładkę ogłowić nad drugim lub trzecim liściem. Po tym zabiegu trzeba przez kilka dni utrzymywać temperaturę o 2—3°C wyższą, zarówno w dzień, jak i w nocy. W takich warunkach odsłonięta rośliny odmiany uprawnej powinny po 10—14 dniach nadawać się do szczepienia.

Do szczepienia pozostałymi metodami podkładkę i odmianę uprawną produkuje się w dwóch mnożarkach. Można wtedy regulować wzrost roślin przez sterowanie temperaturą. Łodygi zraza i podkładki powinny mieć do szczepienia jednakową grubość w miejscu ich łączenia. Produkcja rozsady szczepionej metodą przez „zbliżenie z języczkami" trwa o 5—6 dni dłużej, a pozostałymi meto

dami o 10—12 dni dłużej niz rozsady ną szczepionej.

Zwiększenie wydajności pracy prtf szczepieniu można osiągnąć przez właściwy organizację i przygotowanie stanowiska er*, cy. Szczepienie może być wykonane w mnę. zarce lub w łączniku. Najwygodniejsza wy. sokość stolików, przy których siedzą osobj szczepiące, wynosi 70—80 cm. Użycie jwd-kręcanych taboretów zamiast krzeseł pozwala na dostosowanie wysokości siedzenia do wzrostu osoby szczepiącej. Przyjęcie prawidłowej pozycji i wsparcie przedramion o ud w czasie szczepienia pozwala na zwiększana wydajności pracy i zmniejszenie jej uciążliwości. Rośliny przeznaczone do szczep*, nia powinny być dostarczane osobom szczepiącym do stanowiska pracy, a zaszczepiono odnoszone. Szczepienie w 10—12-osobo-wych brygadach (8—10 osób szczepiących i 2 osoby donoszące i odnoszące) w znacz nym stopniu zwiększa wydajność pracy.

Doświetłanie rozsady. Przygotowując rozsadę do nasadzeń w styczniu i lutym można skrócić okres produkcji o 3—4 tygodnie przez doświetłanie. Doświetla się przez 6—10 (najczęściej 8) godzin na dobę. Intensywność światła, która jest zależna od rodzaju lamp i wysokości ich zawieszenia nie może być mniejsza niż 4 klx. Wielu autorów uważa, że przy doświetlaniu rozsady pomidora sztuczne światło powinno przedłużał okres działania światła dziennego, czyli sztuczne oświetlenie należy włączać od zmroku do północy albo od północy do rana. W pochmurne dni wskazane jest wcześniejsze włączanie doświetlania przed zmrokiem lub późniejsze jego wyłączanie rano w cyklu doświetlania po północy. Jeżeli istnieje możliwość poziomego przesuwania lamp. zaleca się doświetlać dwie partie rozsady w różnym czasie — jedną po zmroku, a drugą po północy. Nie jest wskazane natomiast zmienianie, np. co drugą dobę, godzin doświetlania tej samej partii rozsady, gdyż powoduje to poważne zaburzenia w rozwoju i zwolnienie przyrostu suchej masy u doświetlanej rozsady (rys. 7.7). Pudelski (1964) w do- i świadczeniu z doświetlaniem rozsady pomi-dora lampami jarzeniowymi w dwóch róż-nych cyklach od 16.00 do 24.00 oraz od 0.00 do 8.00 stwierdził korzystniejszy wpływ | na wczesność i wielkość plonu doświetlania I przed północą, tj. w przedłużeniu światła dziennego.

sztucznego światła dobowy cykl powinien wynosić 12—14 godzin, a intensywność światła 5—10 klx. Maksymalne skrócenie okresu produkcji rozsady można uzyskać przez doświetlania roślin 16 godzin na doba.

Sucho maso

Bp. 7.7. Przyiołl suchej masy rozsady pomidora « zależności od stałego lub zmiennego czasu do-śariMlania w ciągu doby (wg Geisslera I98S)

W kilku ostatnich dobach produkcji rozsady należy cykl świetlny skracać do długości dnia panującego aktualnie na zewnątrz. Temperatura powietrza podczas cyklu świetlnego powinna wynosić 24"C. a nocnego 21'C.

W przyszłości prawdopodobnie powstaną specjalistyczne przedsiębiorstwa produkujące w sposób przemysłowy rozsadę na zamówienie. W przedsiębiorstwach takich będą istniały możliwości wyprodukowania rozsady na ściśle określony termin, o najwyższej jakości w odpowiedniej fazie rozwojowej i z odpowiednią bryłą korzeniową.

7.1.8. Produkcja sadzonek

Nasiona pomidora, zwłaszcza odmian nowych. dopiero się pojawiających na rynku są przez pierwsze lata uprawy bardzo drogie.

Z tego względu w czasie prac pielęgnacyjnych u odmian o wzroście monopodialnym muszą być systematycznie usuwane pędy boczne, które można wykorzystać do wegetatywnego rozmnażania danej odmiany, czyli przez sadzonki.

Materiał rozmnożeniowy uzyskany poprzez ukorzenianie sadzonek ciętych z pędów bocznych z najwcześniejszych upraw w ogrzewanych szklarniach jest szczególnie przydatny do uprawy zagęszczonej na 24 grona z 1 m^J, a z sadzonek ciętych z pędów bocznych usuwanych w okresie późniejszym — do uprawy w tunelach foliowych lub do opóźnionej uprawy jesiennej w pomieszczeniach ogrzewanych. Do produkcji sadzonek należy pobierać pędy boczne z 2—3 między-węźlami tylko ze zdrowych, bujnie rosnących roślin. Sadzonkę przycina się poziomo ostrym nożem na grubość 1 cm poniżej pierwszego węzła. Rośliny można ukorzeniać na stołach lub w skrzynkach, w perlicie lub torfie wysokim zwapnowanym do pH 6.0—6.5. Do ukorzeniania sadzonek w marcu i kwietniu zaleca się stosować jeden ze środków hormonalnych stymulujących two-

W mnożarkach, w których lampy zainstalowane są na stałe, można doświetlać w ciągu doby tylko jedną partię rozsady. Aby zmniejszyć koszty doświetlania można włączać sztuczne oświetlenie w godzinach 21.30—5-30 albo 22.00—6.00. Dwie przerwy w nocy (w tym pierwsza co najmniej 4-godzinna) nie mają ujemnego wpływu na rozwój i szybkość wzrostu rozsady.

Bardzo istotne jest natomiast stopniowe zaniechanie doświetlania rozsady. W tym celu zmniejsza się intensywność i skraca czas działania sztucznego światła. Intensywność oświetlenia zmniejsza się odsuwając lampy od wierzchołków roślin. Przy szerszych stołach, nad którymi lampy zawieszone są w dwóch rzędach, wyłącza się na przemian co drugą lampę. Czas doświetlania należy skracać w ciągu ostatnich 5—6 dni przed posadzeniem rozsady o jedną godzinę każdego dnia. Zaraz po zakończeniu doświetlania rozsada powinna być przeniesiona z mnożarki i rozstawiona lub od razu sadzona na miejsce stałe.

Natychmiastowe zaprzestanie doświetlania rozsady lub pozostawienie jej w dużym zagęszczeniu po skończonym doświetlaniu może w znacznym stopniu zniweczyć pozytywne efekty działania sztucznego światła, np. szybkie ukorzenianie się rozsady po sadzeniu. wczesne kwitnienie i plonowanie, zwiększenie plonowania.

Przy produkcji rozsady w kamerach klimatyzacyjnych w warunkach wyłącznie