page0635

637

Słowianie

gdy całe dzisiejsze Niemcy północno-wschodnie, całe Pomorze od Elby czyli Laby do Wisły, a w pojedynczych osadach i za Elbą i cała zresztą przestrzeń od Sali, Elby dolnej i średniej aź do granic Polski przez Słowian były zamieszkane. Nierównie wyższą dział ten przedstawiałby liczbę, gdyby wykazane ziemie były pozostały w posiadania Słowian, którzy tu niegdyś na liczne narody, pokolenia i gminy podzieleni, raz z sobą sprzymierzeni do wspólnej obrony, znowu między sobą walcząc, przez sześć przeszło wieków opór prącemu ger-manizmowi stawili. W kronikach spółczesnych pozostały jako ślady niewątpliwe i mimo wygasłych dziś narodów i ludów, których pracowitość, wytrwałość dzielność; a przedewszystkiem zacięte i uparte walki o wolność, niezawisłość narodow-ą i wiarę przodków powszechnie słynęły, póki po zupełnem w-ytępieniu krajowców, Germanie sami ich ziem nie posiedli. Dziś obejmuje dział zachodni następujące narody: 1) Łużyczanie w obu Lużycach czyli Luzacy i i w Miś-nii, znacznie już zniemczeni, przechowali się pomimo wiekowych prześladowań, w^r liczbie blizko 150,000. 2) Czesi, a mianowicie właściwi Czechowie i Morawianie, oraz część Szlązka austryjackiego i pruskiego, a także Słowacy węgierscy, w zachodnio-północnych Węgrzech. 3) Polacy, w ziemiach dawnej Polski i na Szlązku, tudzież Morlacy w Morawii, nazyw ani die Wassełpołen i Kaszubi, na Pomorzu pruskiem, w liczbie około 100,000. Dział południowy. Narody i ludy Słowiańskie tym działem objęte straciły od bardzo dawnych czasów^r swą niezawisłość narodową i prawie powiedzieć można, że jej nigdy w zupełności nie miały, ponieważ od pierwszych chwil, gdy dzieje o nich jako Słowianach mówią, w zawisłości od możniejszych sąsiadów zostawały, nie-utworzywszy naw^et państwa samoistnego; co bowiem o chwilowem lub dłużej trwają ceni wyłamywaniu się Chorwatów' i Tryballów właściwie Serbów, z pod zw ierzchnictwa byzantyńskich cesarzy dowiadujemy się, nie można nazwać utworzeniem potężnego państwa. Dziś Słowianie działu tego ulegają częścią Austryi, a częścią Tnrcyi, warunkowo lub bezwarunkowo i występują w naste-pujących odroślach: 1) Tak zwani Illiro-Serbowie, to jest właściwi Illiryj-czycy, do których należą: Chorwmci czyli Kroaci, a z tych mieszka w Węgrzech

145.000,    na pograniczu wojskowem 56,000 we właściwiej Kroacyi 600,000; Słowieńcy, Styryjczycy, Korutanie i Krainianie, z których liczą w Styryi

378.000,    w Krainie 398,000, na pomorzu adryjatyckiem 217,000, w Karyntyi czyli Korutanach 84,000, w Furlańskiem 22,000, w Węgrzech i Kroacyi 52,000. 2) Serbowie właściwi, którzy niegdyś, za istnienia jeszcze cesarstwa byzantyńskiego, mając pod pewnym względem byt polityczny niezawisły, dość znamienitą rolę odegrywmli, a dopiero po bitwie na Kossowem polu w r. 1389 w zawisłość, od r. 1459 zaś, gdy Serbija prowincyją turecką się stała, w poddanstwo Turków się dostali i częścią przed uciskiem z ojczyzny się wynieśli, częścią z Węgrami się połączyli, częścią nawet przyjęli r.iarę mahometańską. Z tych Serbów- znajdujemy: w Węgrzech i Banaeie 542,000, w Sławonii i jej pograniczu 738,000, w Kroacyi i pograniczu Kroackiem 629;000, w południowej Krainie 40,000, w Istryi i na pomorzu adryjatyckiem

254.000,    w Dalinacyi 391,000, w księztwle Serbskiem, pod zwierzchnictwem sułtana tureckiego, 950,000; w' Bośnii, Hercogowinie, Rascii i Albanii, z których to Serbów, prawie jedna trzecia część wiarę mahometańską wyznaje, przyjąwszy ją w wiekach jeszcze dawniejszych z powodu niesłychanego ucisku ze strony zdobywców' tureckich, 1,522,000. W Czarnogórze czyli Montenegro, bedącem osobnem państw em z udzielnym księciem, pod zwierzchnością sułtana, 100,000,

40#