page0642

634

Rzeszów — Rzeszowski

lwowskiego, uradzili uznać za monarchę tego, kto pierwszy berło osiągnie. Ogniem strawione miasto, 1621 roku należało wtedy do Ligęzów, którzy począwszy je obwarowywa^, wyjednali u króla 1633 r. przywilej na skład ryb i win wigierskich. Ówcześnie miało bramy: murowaną, dębową i zamkową; z 6 baszt, każda była pod dozorem cechu, który nadto obowiązany był zaopatrywać w hakownice, śmigownice, ruśnice, proch, kule, lonty i t. p. materyjały wojenne. Konstancyja, córka Mikołaja Ligęzy, kasztelana sandomierskiego, wydana za Jerzego Lubomirskiego, wniosła tę majętność w dom mężowski. Niegdyś istniał tu dom inwalidów^r, i to tylko ten jeden w całej Polsce, kosztem możnego domu Lubomirskich utrzymywany i szpital wojskowy przez wspo-mnionego Ligęzę fundowany. Miasto nieregularnie zbudowane, zdobią piękne domy i kilka starożytnych gmachów, miedzy któremi, oprócz nieistniejącego już kollegijum i szkół pijarskich, pozostały: fara z okazałą wieżą, klasztory reformatów i bernardynów, siynący cudownym obrazem N. Panny i nieco za miastem na zachód na wzgórzu położony okazały zamek, który w ostatnich czasach na więzienie sądu karnego przeznaczony został. Miasto dzieli się na stare i nowe, przechodzi przez nie droga murowana od Lwowa do Wiednia. Znajduje się tu urząd obwodowy, magistrat, sąd karny, administracyja dochodów skarbowych, szkoły gimnazyjalne, normalne i dla płci żeńskiej, drukarnia. Główną gałęzią miejscowego przemysłu są liczne warsztaty grubego płótna i sukien; wyrób fajek z brzozowego korzenia ma swą zaletę. Miasto Rzeszów liczy do 450 domów i 6,000 mieszkańców", miedzy temi połowa żydów trudniących się handlem, złotnictwem i pieczętarstwem.    C. D. .

RzeSZOWSki (Jan), arcybiskup lwowski, rodem z Rzeszowa, mąż uczony, przez Władysława Jagiełłę do spraw politycznych używany. Umawiał się w^r r. 1405 z Krzyżakami w Raciążu, i tegoż roku był także rektorem akademii krakowskiej, której dom swój wielki murowany z całą jurydyką, na ulicy Grodzkiej darował w r. 1403. Z kanonika krakowskiego i proboszcza u świętego Michała na zamku, został arcybiskupem lwowskim w roku 1411. Przeniósł katedrę z Halicza do Lwowa 1414 r. Pasterz wielkich przymiotów, po którym została piękna pamięć w archidyecezyi, kanonikom przyczynił dochodu i zbudował dom dla nich. Dunajów dobra arcybiskupie, przerobił na miasteczko. Z woli papieskiej, zjechawszy w roku 1417 do księztwa Zmujdzkiego, założył tam z Piotrem, biskupem wileńskim, nową katedrę w Miednikach. Dawał ślub i koronował Elżbietę Pilecką, żonę Władysława Jagiełły. Umarł w roku 1436.    "    "    F. M. S.

Rzeszowski (Jan), biskup krakowski, urodził się w r. 1411. z ojca Jana najprzód służył wojskowo i był pod Warną 1444 r. Po zabiciu króla Władysława, powróciwszy do kraju, był wysiany wraz z Egidyjuszem Suchodolskim, do Romanii i Bulgaryi, aby szukali wieści o królu. Poczem obrawszy sobie stan duchowny, był już w r. 1461 kanonikiem krakowskim. Wysłany przez kapitułę w sprawie o biskupstwo krakowskie, podobał się Kazimierzowi Jagiellończykowi, który go zatrzymał przy dworze swoim. Zaczem też po śmierci Jana Lutka, wyniósł go na katedrę krakowską 1471 r. Biskup to był uczony, w radzie dobry, obeznany ze sprawami publicznemi i zachowanie mający u szlachty po kraju. Gorliwy o dobro Kościoła i hojny, budował kościoły i uposażał. Jego staraniem najdawniejszy mszał dla dyecezyi krakowskiej, drukowany był w Moguncyi 1484 roku i powtórnie tamże 1487. Umarł w Krakowie 1488 roku. W biblijotece Załuskich, znajdowały się ustawy jego synodalne z roku 1478    F. M. 8.