page0712

704

Smalcins

był do Polski i osiadł w Śmiglu, gdzie został rektorem szkoły i trzem synom Jędrzeja Oudycza (ob.), ^w naukach był przewodnikiem. Tam poznał się z Faustem Socynem, który pisząc do niego z Krakowa, zowie go młodzieńcem ozdobionym niepospolitą nauką i nadzwyczajną pobożnością. Wkrótce nauczył się doskonale języka polskiego, zwłaszcza gdy w r. 1594 pojął za żonę polską szlachciankę, Agnieszkę Wotowską z Blechowa. W roku 1598 udał się do Lublina, dla objęc.a obowiązków ministra zboru tamtejszego, a w roku 1605 przyjął takież obowiązki w Raków ie, gdzie w dniu 8 Grudnia 1622 s /cie zakończył. Jezuici z którymi ciągle walczył, usiłowali go poniżyć. Skarga

0    nim mawiał, że ledwie wart za swym mistrzem Moskorzewskim, księgi So-

cyna nosić, a Jakóh Ostrowski, nocnym, w ciemnościach kochającym się i pijanym nazywa go mężem. ' Ale stronne i niesłuszne to zdanie, gdyż Smalcins miał wielkie w Polsce i za granicą znaczenie, gdzie, a mianowicie w Hollan-dyi, dzieła jego miały wziętość, i na język krajowy były przekładane. Jest on autorem mnóstwa dzieł polemicznych i religijnych, które pisał w językach łacińskim, niemieckim i polskim, lub sam przekładał, mylnie bowiem utrzymywano, że języka naszego nie umiał. Wszystkie te dzieła wychodziły w Rakowie, wiele zaś zostawił w rękopiśmie. Wylicza jedne i drygie Sandius i Bock. Drukowane są ze znaczniejszych następne: 1) Wahrhaftige Erhliirung aus Grnndt der Heiligen Schriften von des Her. Jesu Christi, (Raków, 1593, w 4-ce).    2) I)er kleine Katechismus, (tamże, 1605).    3) Homilie deeem

supra inilium Cap. / Erangelii D. Johannis habitae et smceptae (tamże, 1605).    4) Rozbieranie słowa Pana naszego Jezusa Chrystusa, (tam

że, 1608). 5) 0 bóstwie Chrystusa, (1608;. Łaciński oryginał wyszedł tamże

1    tegoż roku, przekład zaś dokonany przez Sienińskiego, właściciela Rakowa.

6) Kurze Auslegung uber den Anfang des Ewan. desHeilig. Johannes, (tamże, 1611).    7) Refutatio disputationis de Spiritu Sancto, (tamże, 1613).    8)

Responsio ad librum M. Smiglecki Nora monstra, (tamże, 1613).    9) Trać—

tatuś de ecclesia et Emissione (tamże, 1614).    10) Refutatio thesium Jacobi

Schoppers, (tamże, 1614).    11) Refutatio thesium Wolfgangii Frantzii,

(tamże, 1614).    12) Refutatio libelli M. Smiglecki cui titulum fecit Verbum

mrofactum_/ (tamże, 1614).    13) Responsio ad seriptuni Hermanni Rare.ns-

bergeii, (tamże, 1614). 14) Refutatio disputationis de persona Christi (tamże, 1615).    15) Refutatio thesium Alb. Graeeri inguibm incarnationem ae-

terni Dei filii, ab impugnationibus nostrarum ecclesiarum rindicare voluit (tamże, 1615).    16) Examinatio centum errorum (tamże, 1615). 17) Kur

ze?’ In/ialt der Christ lir hen Religion fur die Kinder (tamże, 1616). 18) De Christa vero et naturali Dei filio refutatio libelli ejusdem Smiglecii, (tamże, 1616 roku). 19) Refutatio o?’atinnum Jo. Vogelii et, Pesrhelii (tamże, 1617). 20) Odpis na dwa paskwile (tamże, 1619).    21) Odpowiedz

na książkę księdza Jakóba Zabo?'owskiego, której dal tytuł: Ogień z wodą, (tamże, 1619). 22) Zawstydzenie księdza Skargi (tamże, 1606). 23) 0 mocy P. Chrystusowej, (tamże, bez r.).    24) Defensio brems anonymi cujusdam

de ecclesia et missione ministrorum tractatur (tamże, 1612).    25) Notae in

libellum M. Smiglecii quem r futationem ranae dissolutionis nodi sui Gordii aj eUat (tamże, 1614). Wydał on nowe, a przynajmniej inne tłomaczenie Nowego Testamentu, w Rakowie 1606, które przez wielu jest zaprzeczane, ażeby mógł niedobrze obeznany z językiem dokonać; być zatem może, że mu inni do tego dopomagali, jak Statoriusz i t. p. Przekład ten już jawnie zdania