page0731

723

Smok — Smokiew

wedle powieści Ariosta zabija smoka mającego pozrzec dziewicę, a Petrarka przebija lubieżnego za Laurą biegnącego zwierza. Smok średniowieczny w Niemczech miał cztery nogi lwie, ogromny ogon wężowy i paszczę ziejącą ogniem. Kronikarze smoka którego Krakus zabił na Wawelu wystawiają jako potwór. Mitologija północna i bajki arabskie, obok przesadzonych opisów krokodyla, przez krzyżowców' z ziemi świętej przyniesione, jak niemniej rzek wylewy i spustoszenia, ciągłym te baśni zasilały żywiołem. Święty Roman wy-swobadza od smoka miasto Rouen w r. 620; tenże sam święty cudem każe wejść nazad w łożysko swe wodom Sekwany, okolice zalewającym. Smok był też godłem i złego ducha. Święty Michał zabija go wpychając do otchłani piekielnej, którato legenda mieć może znaczenie astronomiczne, jak wiele innych pożyczonych od Egipcyjan, Indyjan i Greków, odnosząc się do zwycięz-twa wiosny nad zimą, światła nad ciemnością. W następstwie, religija Chrystusa tryumfując nad pogaństwem, uosobiała je w postaci smoka. Nawrócenia Hilariona, Arnela i innych missyjonarzy, którzy druidyzm u Skandynawów, Gallów i Bretonów wykorzenili, są pod figurą smoków przez nich ubitych wystawione. Święty Jerzy zabija znów smoka mającego połknąć księżniczkę Aja (świętą). Wiele też miast miało swych smoków; miasto Metz swojego nazwało le grnouilly, miasto Tarascon la Tarasąue, miasto Poitiers la bonne sainle termine, albo grand gueule, miasto Rouen la gargouille, miasto Pro-vins la lezarde, a w Mons (Bergen) w Belgii corocznie odbywa się widowisko walki świętego Jerzego ze smokiem, któregoto świętego lud kawalerem Gilles de Chin zowie. W powieściach ludów słowiańskich niemniej waźnem jest smok zjawiskiem.

Smok (Draco L.), rodzaj zwierząt niewinnych, południowo-azyjatyckich, należący do rodziny leguanów (lguanidae) w rzędzie jaszczurkowatych (Sau-n). Smoki przebywają na drzewach, żywią się owadami, długości stopy dorastają, zwykle są mniejsze, nic przeto nie mają wspólnego ze smokami mi-tologicznemi, ani też z owemi potworami, o których pod tern nazwiskiem napotykają się podania ludowe. Tułów ich jest z boków ścieśniony, ogon mają długi, pod szyją worek wiszący ostro zakończony; zęby wrośnięte. Godna podziwu jest u nich budowa żeber fałszywych, które zamiast zbliżać się ku sobie i obejmować tułów, odstają od niego poziomo i są powleczone napiętą między niemi skórą, służącą tym zwierzątkom do przeskakiwania z jednego drzewa na drugie. Dzielą ten rodzaj na dwa podrodzaje: pierwszy obejmuje gatunki mające błonę bębenkową widoczną, i tu należy Smok latający (Draco tolans L.), mający błonę, służącą do przelatywania, bru-natnaw^rą z pręgami i plamami czarnemi, znajduje się na Jawie. Drugi podro-dzaj Smoczek (Dracunculus Wiegm.), do którego należy Smok pręgowany (D. lineatus L.), którego błona na tle brunatnawem łinije białe przedstawia; żyje w Amboinie i Celebes.

Smok, Dawni astronomowie nazywali głową i ogonem smoka dwa punkta przeciwległe, w których droga księżyca przecina ekliptykę; punkta te obecnie zowią węzłami. Konstellacyja północna składa |ąca się z 80 gwiazd, zowie się smokiem, ktoremto nazwiskiem oznaczano dawniej konstellacyją wieloryba. Smok astronomów teraźniejszych zajmuje miejsce między konstellacyjami mniejszej i większej niedźwiedzicy, wolarza, Herkulesa, łabędzia i Cefeusza.

Smokiew albo Smocze drzewo, lub co najlepiej dracena (Dracaena Lin.) jestto podzwrotnikowy rodzaj roślin drzewnych jednoliściennych podobnych do palm, których kilkanaście gatunków hoduje się po cieplarniach europejskich

^46