page0884

676

Spenser — Spessart

wzniosłe jego dzieło więcejby czytano. Odznaczał się płodną i świetną wyobraźnią, wielką siłą przedstawienia, czystością pomysłu, i miłym dźwiękiem języka, oraz wykończeniem budowy wiersza, co wszystko godne jest ogólnego podziwu. Drukowali go HLghes (6 tomów; Londyn, 1715, 8 tomów 1778), Todd (8 tomów, Londyn, 1805), Aikin (5 t., Londyn, 1843; w 1 tomie 1845), Milforu (5 tomuw, Londyn, 1852) i Routledge (Londyn, 1855). Porów, Warton Obsercations on the Fairy Qjueen (Londyn, 1782); Duff, Critical ob-sertations (Londyn, 1770); Craik Spenser and ki spoetry (3 tomy, Londyn, 1846).

Spera, jeden ze trzech synów Palemona, według podań litewskich, przebył rzeki Niewiaźę, Szyrwintę i Świętą i znalazł miejsce nad |eziorem, puszczami, łąkami i rozłogami wdzięcznemi okraszone; tam założył zamek Spera. Po śmierci Spery, ciało jego, jak powiada Stryjkowski, spalono nad jeziorem, a zebrawszy popiół i kości, w trumnę złożyli, tam potem bałwan na shrwę Spery postawili, który i ono jezioro obyczajem pogańskim za boga aż do czasów Ja-giełłowych chwalili. Spera miał umrzeć bezpotomnie, fiył on zapewne jednym z Normandów, którzy przybyli na Litwę w wieku XI.

Sperański (Michał), znakomity mąż stanu i prawnik rossyjski, urodzony w r. 1772, był synem wiejskiego kapłana w gubcrnii Włodzimierskiej. Nauki pobierał w akademii duchownej w Petersburgu, gdzie następnie był professo-rem literatury, nauk fizyczno-mntematycznych i filozofii. Za panowania cesarza Alexandra I, Sperański został mianowany sekretarzem stanu i prezesem kommissyi do ułożenia praw. W r. 1810 wpadł w niełaskę i był uwolniony od wszystkich zajmowanych przezeń posad. Po r. 1813 był gubernatorem w Permie, później w Syberyi. Po wstąpieniu na tron cesarza Mikołaja I, Sperański pracował w 2-m wydziale własnej Jego Cesarskiej Mości kancelaryi utworzonej z kommissyr do ułożenia praw. Owocem prac tych było wydanie Kompletnego zbioru praw cesarstwa Rossyjshiego i systematyczny wyciąg z tegoż zbioru pod tyt: Swod zahonow (w r. 1833). W nagrodę zasług na polu prawodawczem, Sperański wyniesiony do godności hrabiego. Umarł w roku 1839. Z innych prac jego, drukiem ogłoszone Prawidła wymowy (roku 1844), przekład dzieła Tomasza z Kempis: 0, Naśladowaniu Chrystusa (drukowany kilkakrotnie) i Korrespondencyja (Petersburg, roku 1865).    J. Sa..

Spermacetu, ob. oibrot.

Spessart czyli Spesshart, pasmo gór lesistych w zachodnich Niemczech, ciągnie się na wprost części północno-zachodniej Odenwaldu, jako cięciwą luku utworzonego przez Men do ujścia Saali frankońskiej i Sinny pod Gmiind aż do ujścia rzeki Kintzig pod Hanau. Spessart zamieszkały jest przez ludność złożoną z przeszło 80,000 dusz; należy on w części do bawarskich obwodów niższej Frankonii i Aschaffenburga, oraz do hrabstwa Heskiego Hanau. Główny grzbiet pasma zaczyna się w stronie południowej od stromej góry Eugelsberg, gdzie stoi klasztor kapucynów i odtąd ciągnie się na północ aż do źródła rzeki Aschaff i do okolicy Schluchtern, na długość dziesięciu mil i w wysokości 1400—1800 stóp. Część południowa tego grzbietu nazywa się Oślem Wzgórzem (Eselskóke), gdzie znajduje się najwyższy szczyt całego pasma, Geiers-berg, Sępia Góra (1900 stóp). Co do części składowych Spessart podobny jest wprawdzie do Odenwaldu (granit, gnejs i łuszczek z czerwonym i kropkowanym piaskowcem); zaludniony jednak jest tylko w dolinach, a uprawiany na