page0922

914

Spnza — Srebrnik

Spnza, w Galicyi Wschodniej, szczególniej na Pokuciu, ponad Dniestrem i w części południowej Podola, gdzie brak zupełny prawie lasów, palą w piecach odpowiednio do tego zbudowanych i grubami zwanych, słomą zwijaną w małe a ścisłe przewiąsła. Piece te prędko się rozpalają i długo ciepło trzymają. Popiół z tej słomy otrzymany zowie się Spuzą.    K. Wł. W.

Spytek Z Blelsztyna, znakomita rodzina Polska ob. holsztyńscy.

SpytkOWaĆ, wyraz flisowski, powrozem dla mocy okręcać, jak skrzynię a rudla.

Spytkowice, pod tą nazwą istnieją dwie wsie w Galicyi, obwodzie Wadowickim, z których jedna od Jordanów na Węgierskiej granicy, mila od Jordanowa położona z pięknym dworem; druga nad Wisłą ad Zator zwarta, mila od miasta Zatoru odległa, juz r. 1223 będąc warownem miejscem, w historyi stała się pamiętna napadem Konrada księcia mazowieckiego i ztąd wszczętej wojny domowej. We wsi tej w XVI wieku znajdował się zbór kalwiński, zaprowadzony tu przez Wawrzyńca z Mirowa Myszkowskiego, kasztelana Sandeckiego i P.otra Zborowskiego wojewodę krakowskiego, za panowania Zygmunta Augusta. Niedługo wszakże się utrzymywał, albowiem w r. 1584, Myszkowski biskup krakowski, nabywszy Spytkowice od familii kalwińskiej wypędził z niej natychmiast ministra Marcin Szyszkowski biskup krakowski, przed r. 1646 nabył Spytkowice od Stanisława Lubomirskiego, hrabiego na Wiśniczu, starosty Sandomierskiego, a sam sprzedał je Łukaszowi z Bnina Opalińskiemu, podkomorzemu poznańskiemu; w r. 1794 wiość ta należała do Izabelli z Czartoryskich Lubomierskiej W Spytkowicach znajduje się obszerny, dotąd jeszcze zamieszkały starożytny zamek.    C. B.

Sqnatter, (wyraz angielski, to squat, znaczy: usiąść, przycupnąć}, tak nazywają w Ameryce mieszkańców- osiedlonych na pustkowiach bez poprzedniego nabycia ich drogą kupna. Jakkolwiek takie przywłaszczenie zienn było zawsze ii.eprawem, wszelako wpłynęło ono znacznie na prędszą kulturę Stanów Zjednoczonych; osadnicy bowiem nie mający dostatecznych środków' do zakupywania gruntów w zaludnionych już okolicach, szukali siedzib dalej wewnątrz kraju, to jest w stronach, których zaludnienie drogą zwykłej kolonizacyi później dopiero nastąpićby mogło. Miino to dawno już starano się upraw nić to samowolne przywłaszczenie ziemi i tern samem zabezpieczyć się od wydziedziczania, kładąc zasadę, że sama praca na uprawę ziemi łożona, przybiera wartość kapitału na nabycie jej potrzebnego. W r 1808 rząd stanu Massahussets wydał prawo, mocą którego osadnik przez 40 lat zajęty przez siebie grunt w posiadaniu dzierżący, tern samem prawa własności nabywa; późniejsze dopiero usiawy kongresu naznaczyły dla tego rodzaju osadników' cenę zajętego gruntu na iy₄ dolara od morgi. Takie rozporządzenia wydały: Stan Illinois w roku 1Ś13, Luizjana i Missouri w r. 1814, Floryda w r. 1816, zaś w r. 1830 prawo to na pewną liczbę lat w całej Unii rozciągnięto. Nakoniec w d. 4 Września r. 1841 wydano postanowienie, utrwalające warunkowa dotąd posiadłości skwaterów'; odtąd każdy za złożeniem powyższej opłaty za zajęte przez siebie skarbow e ziemie, stawał się prawym ich posiadaczem. Jedyne ograniczenie przywileju polega w tern, że żaden osadnik naraz więcej nad 160 akrów' zakupić me może, ani też rościć pretensyj do gruntów zajętych pod szkołę lub inny jaki publicznego użytku zakład.

Srebrnik, moneta w Piśmie Świętem wspominana, którą uw'azać należy ja-.ko sehel srebra. Sekel (siclus) było nazwisko wagi przez Hebrajczyków używanej, za pomocą której ciężar i wartość rozmaitych przedmiotów, a szczególniej