scandjvutmp9c01

149

kalamijaiiskicli, każde ułomne lub potworne dziecko bywa zakopane żywcem, podobnie zrzucano że skały słabowite dzieci w Spar-cie. Na wyspie Formozie, gdy kobieta zaszła w ciążę przed trzydziestym rokiem swego wieku, zniewalano ją do poronienia; nako-niec po całćj prawie kuli ziemskiej, kiedy chęć użycia roskoszy przeważała możność utrzymania, powstała stąd zbrodnia wyrzucania i zabijania dzieci, zbrodnia przeciwko naturze, o którą żadnego na ziemi zwierzęcia obwinić nie można. W rzeczy samćj, jeżeli jaka matka, między zwierzętami, zmuszona jest opuścić lub nawet zgładzić swe dzieci, czyni to jedynie gwałtem będąc do tego przymuszona, lub wielką bojaźnią powodowana, kiedy tymczasem bez-rozumny, okrutny honor matek w rodzie ludzkim dyktował często wyrok śmierci, na niewinną otiarę miłości.

Przez obawę zbytku łHduości przymuszeni byli prawodawcy pobłażać tćj zbrodni przeciw uej ludzkości, i uzacniać bezżenność, ale łatwoby okazać można, że lepićj uprawiana i równiej na własności podzielona ziemia, prawie we wszystkich klimatach, wyżywić może mnóstwo mieszkańców; z tern wszystkiem sądzono za rzecz prostszą być barbarzyńcem jak pracowitym i ucywilizowanym.

Z Ićm wszystkiem ludożerstwo, szkaradna zbrodnia, którą się wszędzie zmazał ród ludzki, a szczególniej w gorących klimatach (I), nie zawsze miało za przyczynę potrzebę utrzymania się, pomimo żeśmy i w tym względzie przytoczyli wiele przykładów; najpier-wszą pobudką do tćj zbrodni bywa zemsta, która tym sposobem przywodzi ludzi do rzędu drapieżnych zwierząt; nałóg ścigania zwierząt na polowaniu rodzi w człowieku uczucie pychy i myśli o wyższości czerpane we krwi zdobyczy. Z tak łatwo obrażającej się dumy rodzi się zemsta tern sroższa, że ją uważamy za nieodpowiednią wielkości doznanej obrazy; a ponieważ ludzie mają zwyczaj zjadać upolowane zwierzęta, chcieli więc uczuć także drgające w swych zębach serce nieprzyjaciela, który śmiał ich obrazić. Zresztą, w każdym narodzie, nie mającym stałych praw dla utrzymania przywilejów osoby, każdy zachowuje sobie najstraszniejszą roskosz zemsty, a gdy stąd prędko zaciekłość odwetu do najwyższego przychodzi stopnia, zatćm wszystkie ludy wpadłyby wludożer-

(l) Garcilauo de la Vega, Hist. dei Ineat. 1.1. ch. XII, p. 28.