165
czystości, tępią i pozbawiają działalności organy płciowe, czynią nieudolnym, niemal prawdziwym eunuchem. Wyniszczenie następujące po zbyt częstem używaniu, słabość tak pospolita w ciepłych klimatach, gdzie bardzo młodo żenią się i gdzie tyle kobićt nadużywają, większą część mężczyzn czyni także eunuchami już w trzydziestym roku ich wieku. W rzeczy samej bowiem, jeżeli zwierzęta, w czasie zimy tak dalece opadają i słabieją iż mięso ich mięknie i flaczeje, iż sierć, pićrze, łuski i t. d. wypadają z nich; jeżeli owady po dopełnieniu czynu miłości umierają, tedy i człowiek wielkiego doznaje osłabienia, gdy się zbytnie podda płciowej skłonności, pomimo że jego zdolność płodzenia w każdym czasie, skutek obfitego pożywienia, po części naprawia to wyniszczenie i czyni je mniej jak dla innych gatunków istot szkodliwćm. Areteusz w następujący sposób maluje wyniszczonego roskoszami mężczyznę: „chodzi zgarbiony, osłabły i smutny jak zgrzybiały starzec , zawczasu nawet na jego ciele okazują się znaki zgrzybiałóści; staje się ociężałym, styranym; wszystko w nim wywiędłe, rozstrojone, ostygłe, obumarłe, ledwo wlecze za sobą nogi, umysł jego wpada w niedo-łężność, nogi uginają się pod ciężarem ciała; nie ma on ani odwagi, śmiałości ani mocy, w niczćm nie znajduje smaku, upodobania; już jego żołądek nie łaknie pokarmu, wszystkie jego zmysły tępieją; taki człowiek łatwo podlega paraliżowi (1).“ Uważamy nadto że chudość, wycieńczenie, drżenie rąk , utrata pamięci, zatkanie we wnętrznościach brzusznych, któremu trudno zaradzić, a w końcu nagle uniknienie wszystkich fizycznych i moralnych zdolności, są nieszczęsnemi skutkami roskoszy. Każda utrata nasiennego płynu równa się stracie dwadzieścia, według Warthona (2), lub nawet czterdzieści razy tak wielkiej stracie krwi, według Boffona i Averr-hoeza.
§ 3. Lubo kastracyja nie zupełnie też same sprawia skutki co wyniszczenie, jednakże w wielu względach zachodzi między niemi wielkie podobieństwo. Pierwszą najwybitniejszą cechą eunucha jest miękkość, bladość, wątłość ciała, rozwolnienie tkanki komór-
(lj Diuturn. morb., 1. II, c- V.
(2) De GUndul., p. 184.