scandjvutmpc801

168

Uważać należy sześć głównych przyczyn przedłużających lub skracających życie ludzkie. 1, Kraje i grunt: 2, rasa i plemiona ludzkie; 3, kompleksyja i wzrost: 4, czas wzrastania i pozostawania w żywocie macierzyńskim: 5, rodzaj życia i sposób ćwiczenia ciała; i 6, namiętności, zatrudnienia, przypadki i t. d.

Co do pierwszego, kraje zimne (1) i suche najlepićj służą długiemu życiu, albowiem najwięcej stuletnich starców zdarza się w takich krajach. Susza nawet główną jest przyczyną długiego życia Arabów, Etyjopejczyków i t. d., kiedy tymczasem okolice błotniste i pełne wilgotnćj mgły, jak naprzykład Hollaudyja, bardzo mało liczą zgrzybiałych starców; zaś skaliste góry Szwajcaryi, Alpy del-fiuackie, sabaudzkie, auw erniackie, Apeniny, Tyrol, wyspy greckiego archipelagu, Orkady, Hebrydy, wyspy kanaryjskie, góry syryjskie, kaukazkie, abissyńskie (2), Imaus, wysoka równina Tartaryi, góry tybetańskie, łańcuchy And i Kordylierów', są siedliskiem silnych ras ludzi powściągliwych, umiarkowanych, wytrwałych, którzy częstokroć dochodzą bardzo późnej starości, niemal bez stratyj młodzieńczej świeżości. Powietrze też w tych okolicach jest czyste, suche i zdrowe. Średnie temperatury, lepićj utrzymując równowagę zdrowia, tern samem sprzyjają długiemu życiu i płodności, liruu-ta płonne dogodniejsze są dla długiego życia, niż kraje żyzne, toż wyspy i kraje nadmorskie, bardzićj wystawione będą na wiatry niż kraje śród lądów, gdzie niema ruchu powietrze, więcej sprzyjają zdrowiu i życiu. Wszelako ciepłe pory roku, w zimnych klimatach, zdrowsze są niż temperatury mroźne (3); gdyż zimy, w ogólności niebezpieczne są dla starości.

Co do drugiego, są rasy ludzi, które wcześnie dojrzew ając, jako to pokolenia Kałmuków czyli Mongołów i rasa malajska wydająca

się ciągle liczba lutlzi doszłaby przerażającego stanu i zagroziłaby śmiercią z głodu; we* tllug niego bowiem istoty służące na pokarm rozradzają się w postępie arytmetycznym, a ludzie pomnażają się w postępie geometrycznym. Ale ten rachunek zdaje się nam urojonym.

(1)    W okolicach północnych, drzewa jeszcze młodociane w setnym pięćdziesiątym roku, już prawie obumierają mając lat sto w krajach południowych.

(2)    Makrobijanie w Nubii, którzy jak mówią, żyli po sto dwadzieścia lat, dziwili się te Persowie Kambizesa i połowy tego wieku nie dochodzili; może być ie oni liczyli na pory roku czyli na półrocza (u nich rok składa się z dwóch pórj; żywili się oni podobnie jak wielu Murzynów, mlekiem i uduszonem mięsem, jak teraźniejsze ludy w Sennaar.

(3)    Suvage, Prognosis med. exnecrołog, cruenda.