scandjvutmpcf01

200

jak i ludzie zahartowani klimatem, którego upał rozżarza aż do sro-gości wszelkie namiętności gniewu i miłości, nurzają się w najhaniebniejszych występkach. Czy to w zemście, czy w dogadzaniu swój rozpustnej lubieżnosci samych tylko słuchają niepohamowanych namiętności, samych rozognionych zmysłów. Większa ich część jest mięsożerna, albowiem nawet Murzyni żyją surowćm na pół zgniłem na słońcu piięsem. Widzieć już można na zębach małp afrykańskich, że bardziej lubią mięso niż długonose i inne małpy azyjatyckie, łagodniejsze i pojętniejsze.

Chociaż Nowa Hollandyja czyli Australazyja leży w części pod zwrotnikiem koziorożca, nie ma tam jednak małp, ale inne czworonożnych zwierząt gatunki.

Małpa jest niesforna i swawolna, niechętnie ona przyjmuje udzielaną sobie naukę. Ponieważ wyłącznym jest mieszkańcem gorących krajów, rzadko więc i z trudnością rozmnaża się w zimnych krajach. Mówią, ż e w ogólności małpy są jednożeune; z tern wszy-stkiem samiec nie przestaje na jednćj samicy, pomimo okazywaną przez nię zazdrość. Małpy bardzo lubią kraść; są bezczelne, a przy-tóm jednak lękliwe.

Nic dziwnego, że poruszenia ich członków do naszych są podobne, gdyż mają skład kości i muszkuły takie jak u ludzi; ich przed-barcze czyli kość łokciowa i przyłokieć, nie są tak spojone jak u czworonożnych zwierząt, ale zstawione podobnie jak u człowieka, tak, iż ręka ich może wykonywać ruchy pionowe i poziome,- toż samo jest z kośćmi nóg; stąd zwierzęta te wiele mają łatwości w ustawi-cznem naśladowaniu czynności ludzkich. Że jednak wielki palec u małpich rąk jest bardzo krótki, i osobno od innych palców poruszać się nie może, z przyczyny zrośnięcia ścięgn palcowych, przeto nie mają one, tyle co ludzie, łatwości wykonywania robót ręcznych Pod tym względem zdanie Anaxagorasa, że człowiek winien swój obszerny rozum zgrabności swych rąk, jest prawdopodobne, ale i jego mózg większy jest także niż u małp. Zresztą małpy są nader zwinne i krzepkie, w stosunku do swej wielkości; człowiek daleko od nich jest słabszy, gdyż doskonały jego rozum pochłania część sił fizycznych.

Wiele gatunków większych małp podlegają regularnćj słabości,