scandjvutmpee01

229

zwierzęta te znajdują się ku północy Koromandelu , >v lasach raja-sostwa Karuaty. Pojmane do niewoli stają się melancholicznemi. Troskliwie poprawiają sobie posłanie i tak są powściągliwe i wstydliwe, iź zakrywają się gdy się im przypatruje. Gdy samica zmarła, samiec okazywał wszelkiemi znakami swój źał i tak się martwił, iź umarł z głodu i ze smutku.

Orangutan, o którym wspomina Tulpiusz (I), często chodził prosto, nawet wtedy gdy wielkie dźwigał ciężary. Chcąc się napić bardzo dobrze brał ręką ucho naczynia, drugą dno przytrzymywał i tak je do ust przytykał. Takąż okazywał umiejętność w kładzeniu się spać, umiał robić sobie poduszkę, nakrywać się , i t. d. „Orangutan chowany przez Buflona, miał, mówi tenże autor, dosyć smętną minę, chód jego był poważny, natura łagodna, bardzo różna od natury innych małp; nie widać w nim było ani popędliwości magota, ani złośliwości babuina (pawiana), ani dziwactw długonosa.... Widziałem tę małpę jak podawała rękę dla odprowadzenia osób, które ją odwiedzały, jak z całą powagą przechadzała się z niemi, jakby do ich towarzystwa należała; widziałem jak siadała u stołu, rozwijała serwetę, obcierała nią sobie usta, używała łyżki i widelca, któremi sobie podawała do ust jadło, sama sobie nalewała napój w^r szklankę, uderzała nią, na wezwanie, niby pić mając za zdrowie, szła sama po talerz, po iiliżankę, stawiała je na stole, nakładała sobie cukry, nalewała herbatę, studziła ją wprzód, a potem dopićro piła; czyniła to wszystko na zawołanie lub dany sobie znak przez swego pana, a częstokroć nawet sama przez się. Nikomu się niczem nie naprzykrzyła, i owszem zbliżała się do każdego ostróżnie, uważnie i stawała jakby dla przyjęcia jakiej pieszczoty. Nadew'szy-stko lubiła cukierki, wszyscy je też jćj dawali (2).

Orangutany afrykańskie, są to chimpansy lub barri (3). Posłuchajmy co o nich mówi Grandprć, officer marynarki francu-zkiej (4). Na pobrzeżach Angola napotykamy fcimpezej: jest to nazwa, którą mieszkańcy w Kongo dają małpie nazywanćj pospolicie

(1)    Simia satyrus, Linn.

(2)    Uistoire natur, des Orangs-outangs. XXXV, wydanie Sonniniego.

(3)    Simia troglodytes, Linn.

(4)    W dziele, Yoyage a U cóte Occidental* d’Afrique, tom I, p. 24.