zóste już upływa stulecie, od czasu w którym prorok poeta i ojciec poezyi włoskiej, Daute Alighieri, pozostawił nieśmiertelną swą komedyą, przez następne wieki tytułem boskuj ozdobioną. Dzieło to, utwór wszechstronnego gieniuszu, przedstawia natn w najwydatniejszych kolorach epokę średniowieczną, ’ w formę poezyi ujętą, i służy dotykalnym dowodem tej głębokiej 'prawdy, że prawdziwa poezya, jest organiczną częścią życia narodu, a prawdziwy poeta arfą Eola, z której najlżejsze muśnięcie uczucia ludu, najuroczniejsze dźwięki wydobywa. Obok Fausta li Manfreda, niezaprzeczenie boskiij komedyi miejsce należy. Kiedy ‘Gocte w Fauście starożytnym wyobrażeniom, plastyczne odśpiewuje reąuiem, kiedy Byron w Manfredzie, ostatnie sceptycyzmu XVIII wieku przedstawia wysilenia, i burzy je, przez wysadzenie wieży z bohaterem; Dante W Boskiej komedyi opisał mgławą jutrzenkę, poprzedzającą wejście nowego świata, zapowiadającą ranek dnia, pełnego burz i grzmotów . Dziwnie pięknie rozwijało się nowe życie na gruzach starego świata! Dziwnie też pięknem jest i poema opisujące to wejście w kolorach, z przepychem dobieranych! Witając w Dantem, Koryfeusza poezyi włoskiej i chrześciańskiej, skreślimy prze-dewszystkiein dla łatwiejszego ocenienia tego poety, rys historyi politycznej Włoch do Dantego, następnie, stopniowe tworzenie się i kształcenie języka, tudzież poezyi ludów włoskich, a w końcu powiemy o Dantem.
Na zachodnie państwo Rzymskie od połowy V wieku, napływały kolejno dzikie ludy północy i osiedlały się w pięknej wloskiój ziemi. Spróchniały tron Augustów, na którym siedzieli w końcu niedołężni ich następcy, zajmowali wodzowie nowo przybywających ludów. Wędrówki narodów trwały przez kilka wieków, a wraz z niemi krwawe wojny, mordy i pożogi, niszczyły sta-
■