1028

Forma czasowa

Jej istotą jest uzależnienie wynagradzania od czasu przepracowanego, a więc od czasu, w którym pracownik stawia do dyspozycji firmy swój potencjał pracy.

System ten jest stosowany przede wszystkim tam, gdzie nie ma możliwości obiektywnego zmierzenia ilości wykonywanej pracy np. w biurach, urzędach, szkolnictwie, ochronie zdrowia. Typowym przejawem tego systemu jest ustalone z góry wynagrodzenie za pełny miesięczny czas pracy, niezależnie od tego, ile w danym miesiącu przypada godzin do przepracowania.

W systemie czasowym z góry zakłada się, że pracownik przez cały czas pracy, z wyjątkiem przewidzianych prawem przerw, wykonuje powierzoną mu pracę z należytą starannością i przy pełnym wykorzystaniu swojej wiedzy i umiejętności. W celu umocnienia motywacji do maksymalnie efektywnego wykorzystania czasu pracy stosuje się różnego rodzaju dodatki i premie, których zadaniem jest odpowiednie honorowanie odpowiedzialności, złożoności pracy, warunków jej wykonywania, prawidłowej i terminowej realizacji zadań, itp.

Forma akordowa

Znajduje zastosowanie wówczas, gdy praca może być znormowana, jej wyniki są policzalne, zaś jakość może być kontrolowana. W modelowym ujęciu forma akordowa wyraża się tym. iż pracownik opłacony jest proporcjonalnie do ilości wykonanej pracy, co zapewnia bezpośredni związek między wydajnością pracy, a wysokością otrzymywanego przezeń wynagrodzenia.

Podstawą do zastosowania wynagrodzenia akordowego jest ustalenie norm pracy.

Normy pracy stanowią miernik nakładu pracy, jej wydajności i jakości. Mogą one być stosowane wówczas, gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy.

W praktyce występują następujące normy:

•    czasowe, określające czas niezbędny do wykonania jednostki zadania,

•    ilościowe, określające liczbę jednostek przewidzianych do wykonania w jednostce czasu,

•    normy obsługowe, określające liczbę stanowisk pracy (maszyn, urządzeń), które powinien obsłużyć jeden pracownik lub zespół pracowników, oraz

•    normy obsady, określające liczebność zespołu pracowników realizujących lub nadzorujących proces produkcyjny na danym stanowisku pracy.

Normy mogą być zmieniane w miarę wdrażania technicznych i organizacyjnych usprawnień zapewniających wzrost wydajności pracy, a nie, jak to było poprzednio, na podstawie doświadczeń przodujących pracowników.

Pracodawca jest obowiązany powiadomić pracowników co najmniej na 2 tygodnie przed wprowadzeniem normy lub jej zmianą. Ustawa nie określa formy powiadomienia. Może to