tpn 1 2214
6901

160

W siedm lat później odznaczył się Jan Sobieski jako sprzymierzeniec cesarza niemieckiego Leopolda I. jeszcze dzielniej w wojnie tureckiej. Wezyr Kara Mustafa, Tekeliego panem Węgier pod protekcyą porty otomańskiej mianowawszy (1682), wkroczył w 300,000 wojska i 300 dział aż do Austryi, gdzie łupiąc i paląc włości i miasta, Wiedeń, rezydencyę cesa-rzów niemieckich oblęgł. To miasto tylko przez 12,000 żołnierzy i kilka oddziałów uzbrojonych mieszczan i studentów pod dowództwem hrabiego Stahremberga acz dzielnie bronione, byłoby niezawodnie w moc nieprzyjaciela wpadło, gdyby odsiecz nie nadeszła. Sobieski w 20,000 jazdy polskiej na ratunek oblężonemu miastu wyruszywszy, połączył się z woj skiein cesarskim pod komendą Karola kścia Lotaryńskiego i innych książąt niemieckich; siła tych wojsk razem nad 80,000 nie wynosiła , nad którym i naszemu Sobieskiemu , jako jedynie mężowi , lepiej, jak każdy inny z tym nieprzyjacielem wojować umiejącemu, najwyższą komendę oddanoi Jego rostropnc zarządzenia do bitwy zostały od niemieckich książąt skutecznie wspierane, a Niemcy i Polacy w waleczności o zapas idąc, znieśli wkrótce tak strasznego wroga, i Wiedeń i całe Niemcy oswobodzili (12. września 1683). ^{1 2})

1

obozu nieprzyjacielskiego działa polskie, a konnica turecka tam rozstawiona, pierzchła z krzykiem: Gjaury, gjaury! Sobieski na czele swej jazdy uderzył na pierzchających tak skutecznie, że ci niebawem w rozsypkę poszli, za których przykładem i cały obóz ustąpił, nim jeszcze Polacy nań uderzyć mogli.

2

Przed rozpoczęciem bitwy zgromadziły się książęta najznakomitsi wodzowie na górze Kalemberg do ofiary pańskiej Po wysłuchaniu mszy ś. pasował następnie Jan Sobieski swego syna Jakuba na rycerza i opasawszy mu miecz i pancerz, przedstawił go kśoiu Lotaryńskiemu, którego wielce szacował, term słowy: „Mój synu, miej tego wielkiego wodza za przykład, i ucz się od niego, jak walczyć należy." Potym dosiadłszy koma i przed czoło armn wyjechawszy, obrócił się do swoich wojowników, a w krótkiej ale treściwej mowie zwycięztwo nad Turkami pod Chocimem odniesione, przypominając, skończył dobitnie temi słowy: »Jam wasz król, będę na waszym czele; gdzie mie ujrzycie, tam zamną. Teraz dalej bracia! naprzód!!" ftadośne okrzyki wojowników zmieszały Się z odgłosem trąb, i zaraz poczęło wojsko chrześcijańskie w ścienionych kolumnach z góry zchodzić, które się dopiero aż na dole w pośród wyjących okrzyków tureckich „Ałłah" rozwinęły. Wielki hetman Jabłonowski dowodził prawem skrzydłem, pod nim Lanckoroński, Sieniawski, Potocki, Rrzewuski i Leszczyński; lewem skrzydłem kśże Lotaryński, pod nim kśżę badeński i kśże Lubomirski ; centrum zaś elektorowie Bawaryi i Saksonii. Pierwsza zaczepka nieprzyjaciela nastąpiła na lewym skrzydle, gdzie janczarowie przejście wąwozów od Nusdorfu ciągnących się, z największą zawziętością broniły. Krok w krok walczyli Austryjacy i Sasi przez