tpn 1 22147401

65

mieszkających, przypiera na północ do Polski i Rosyi, na wschód do złoczowskiego, na południe do lwowskiego, a na zachód do przemyskiego obwodu, i jest po największej części równy, a dla gruntów urodzajnych bardzo obiity.

Miasta.

Żółkiew, miasto obwodowe, 2 stacyj poczt, od Lwowa, liczy 570 domów i do 5500 mieszkańców (niędzy temi 2000 Żydów). Tam znajduje się urząd cyrk., administracya dochodów skarb., magistrat, szkoła normalna, klasztory XX. Bazylianów i Dominikanów, i drukarnia żydowska. W kościele farnym, w gotyckim guście zbudowanym, znajdują się oprócz pięknego grobowca hetm. Żółkiewskiego, cztery duże obrązy, tak dla piękności pęzla, jak i historycznej treści, widzenia godne¹). Miasto podług podania r. 986 założone, zostało później waro-wnemi murami obwiedzione; w XVII. wieku zaś przez Żółkiewskiego trwałym zamkiem opatrzone, i przeszło w posiadanie rodziny Sobieskich, gdzie też i ostatni potomek tej familii, królewicz Jakób, r. 1737 umarł. Zamek ten jest do tych-czas dobrze utrzymany, i w niem urząd cyrk.umieszczony. W dziejach Żółkwi pamiętne jest czterotygodniowe oblężenie i zdobycie miasta przez Bolesława śmiałego r. 1073. spalenie przez Wołochów r. 1498, i spustoszenie przez Tatarów r. 1623 i 1687. R. 1833 naostatek dotknął to w wodę nieobfite miasto wielki pożar. W pobliżu na lesistym wzgórzu znajduje się przyjemna promenada, „Haraj“ nazwana, z ruiną pałacyku króla Jana III., który niegdyś pięknym widokiem ztamtąd zachwycony,- z zadziwienia „ha raj“ wykrzyknął, od czego ta nazwa temu miejscu aż po dziś dzień pozostała. W okolicy miasta znaleziono niedawnemi czasy węgle kamienne, których wierzchne warstwy skamieniałości drzewa i roślin trzcinowych stanowią. — Bełz, niegdyś stolica udzielnego księstwa, później województwa (mającego w herbie gryfa białego w koronie złotej, w polu czerwonym), 4 m. od Rawy, z 2000 mieszkańcami, magistratem i szkołą trywialną. To starożytne, i już w XI. w. murem i zamkiem obwarowane miasto, było r. 1703 od Bolesława śmiałego podczas wyprawy kijowskiej, 1121 r. od Bolesława Krzywoustego, r. 1350, 1355 zaś od Litwinów, r. 1371 od Węgrów, a r. 14501 1503 i 1526 od Tatarów zdobyte i złupione, później zaś od Turków często, lecz zawsze bez skutku napastywane. R. 1473 naostatek dotknął to miasto okropny pożar, który je-całkiem w perzynę obrócił. Mimo tylu klęsk był zamek obronny dla położenia swego w pośród błot prawie niedostępny, aż do r. 1655 nigdy nie zdobyty. Ztąd był naostatek rodem uczo-

0

1

Odsiecz Wiednia przez Sobieskiego, 12 września 1685. — Bitwa pod Strzygoniem, 9. paźd. 1683.— Bitwa pod Kluszynem, 8. lip. 1610. — Zwycięztwo pod Chocimem, 11 list. 1673.