tpn 1 22481001

l. Krzywicki: charakterystyka fizyczna ludności ziem polskich 489

pada największa liczba osobników z pośród zastępu pomierzonego w wieku lat popisow^rych, a więc dla młodzieży, która ma lat 19).

Roczniki te podają ogromną liczbę pomiarów: aż 433.890 w ciągu lat 1880    1882 dla korpusów: lwowskiego i krakowskiego. Materyał

ten dokładnością swoją przewyższa materyały tego samego rodzaju, ogłoszone dla Królestwa Polskiego. I dlatego, z tem większą mocą, winniśmy podkreślić jednę okoliczność. A mianowicie, rozpatrując materyały poborowe galicyjskie w^redług komend uzupełniających, spostrzegamy, że pomimo wielkich liczb tam przytoczonych, samą liczebnością swoją zwężających działanie przypadku, różnice z roku na rok w wielkości wzrostu są niekiedy dość znaczne. Dla komendy tarnowskiej n. p. odsetek popisowych, nie dosięgających wzrostem swoim 1554 mm., waha się pomiędzy 20’0°/_o (1880) a 35'8°/₀ (1883), punkt zaś topologiczny przypada odpowiednio na 1625 mm i 1588 mm.! A tymczasem wahania dla wzrostu średniego, obliczonego na okres wyłuszczonych lat 13 w obrębie Galicyi (prócz komendy kołomyjskiej), zawarte są w granicach 1598-9 mm. (Tarnów), a 1625 mm. (Kraków). Nie wchodzimy w rozbiór wyników, sprawiających, że istnieją w obrębie tej samej komendy uzupełniającej tak znaczne różnice wzrostu dla lat oddzielnych, zaznaczymy tylko, że dostrzegliśmy niejaką równoległość w tych zmianach dla powiatów ościennych, czyli innemi słowy, działają tutaj przyczyny, obejmujące terytoryum rozleglejsze. Taka chwiejność odejmuje całą doniosłość średnim liczbom, wyprowadzonym na podstawie jednego roku.

§ 5. J. Majer i I. Kopernicki znaleźli, że w wieku lat 20—24 Rusini są znacznie wyższego wzrostu niż Polacy: 2612 pomiarów nad Polakami dało dla wzrostu średniego 1614 mm., 1185 pomiarów nad Rusinami —- 1631 mm., 812 Żydów — 1614 mm. Na podstawie materyałów statystyczno-wojskowych 1883—1888, gdzie podano pomiary ogółu Polaków i Rusinów, otrzymaliśmy dla pierwszych 1613 mm., dla drugich 1616 mm. Ta różnica znaczna co do wzrostu Rusinów, pomiędzy naszem obliczeniem a obliczeniami obu tych badaczy, wypływa stąd, że w »Charakterystyce fizycznej ludności galicyjskiej« głównie uwzględniono dzielnice pograniczne wschodnie, w których Rusini dosięgają wyższego wzrostu. Ale wogóle liczby średnie raczej w błąd wprowadzają, w istocie rzeczy zaś ukrywają się pod niemi znaczne rozbieżności. A mianowicie na pograniczu wschodniem i północno-wschodniem, gdzie wzrost wśród Rusinów jest słuszniejszy, Polacy acz roślejsi niż gdzieindziej, są wzrostu niższego od Rusinów.