tpn 1 22482001

I,. KRZYWICKI: CHARAKTERYSTYKA FIZYCZNA LUDNOŚCI ZIEM POLSKICH 499

Drugi taki pas, względnej niskorosłości, jakgdyby trzymał się częściowo porzecza Wisłoki, rozszerzając się ku wschodowi na niziny, poczem przerzuca się w dolinę Białej i posuwa się w górę jej biegu. Wzrost średni wynosił tutaj dla popisowych: pow. mielecki 1617 mm. (L = 57), kolbuszowski 1588 mm. (L = 361), pilźnieński 1592 mm. (L = 138), gorlicki u Polaków 1622 (L = 93), u Rusinów 1570 L = 56); dla dorosłych zaś: mielecki 1622 mm. (L = 11), kolbuszowski 1625 mm. (L = 9), pilźnieński 1621 mm. (L = 11), gorlicki u Polaków 1611 mm. (L = 13), u Rusinów 1606 mm. (L = 25), grybowski u Rusinów 1618 mm. (L — 31). Pas ten przedstawia mniejszą prawidłowość niż poprzedni, wzrost raczej ku górom się zmniejsza, co można tłómaczyć obecnością Rusinów, ale pomimo to, w stosunku do powiatów ościennych wyróżnia się także swoją ni-skorosłością.

W powyższych dwóch pasach uwydatniają się jak gdyby szlaki, którymi osadnictwo posuwało się ku górom. Mniej więcej prostopadle do drugiego z nich ciągną się bodaj inne strefy, wyróżniające się względną wysokorosłością. Jedna z tych stref trzymałaby się Wisły, jedynie w Mieleckiem wzrost obniżałby się nieco w wieku dojrzałym. A mianowicie wynosi on dla dorosłych w pow⁷. brzeskim 1649 mm. = 15), dąbrowskim 1632 mm. (L = 13), mieleckim 1622 mm. (L = 11), tarnobrzeskim 1651 mm. (L = 19) i nislum 1656 mm. (L = 7); co do popisowych istnieją spostrzeżenia tylko dla pow⁷. mieleckiego (1617 mm.; L — 57), oraz tarnobrzeskiego 1608 mm. (L = 640). Druga strefa, zdaje się, idzie przez południowe części pow. tarnowskiego, ropczyckiego i rzeszowskiego: dla popisowych w pow. tarnowskim 1613 mm. (L = 328), w ropczyckim 1634 mm. (L = 35); dla dorosłych w pow. tarnowskim 1658 mm. (L =- 146), ropczyckim 1629 mm. (L = 15), w⁷ rzeszowskim 1648 mm. (L = 24), w brzozowskim 1677 mm (L = 23). W końcu trzecia, względnie najbardziej wysokorosła, ulokowałaby się w górach, z przerwą, stworzoną przez pow. gorlicki: wzrost średni popisowych wynosił w jasielskim 1638 mm. (L = 83), sądeckim 1661 mm. (L = 103; Polacy), dla dorosłych: w pow. krośnieńskim 1657 mm. (L = 147), jasielskim 1661 mm. (L = 104), grybowskim 1666 mm. (L = 7; Polacy), sądeckim 1654 mm. (L = 35).

Całość tych liczb pozostawia w rażenie, jak gdyby od M isły ku górom, na przestrzeni od Dunajca do Sanu, posuwały się jedne po drugich fale osadników, tworząc owe pasy równoległe poniekąd do Wisły, jednocześnie zaś inne, wyróżniające się niższym w⁷zrostem, parły prostopadle do nich porzeczem Wisłoki. Ale jest to tylko wrażenie, wysnute z nieznacznej względnie ilości spostrzeżeń. Czy zaś odpowiada istotnemu kształtowaniu się stosunków, tę sprawę rozstrzy-

32*