scandjvutmp8601

127

przedmiotów; i tak światło nie jest rzeczywiście żółte, kiedy oczy nasze w żółtaczce pokrywają się żółtym kolorem.

Przeciwnie, ponieważ organizacyja nasza jest w harmonii ze składem naszój planety, ta zaś jest w pewnym związku ze słonecznym systematem, a ten nakoniec z powszechuym światem , nasze więc życie, długość dni, lat, nasze pokarmy, powietrze, światło it. d. przez nieprzerwane stosunki wiążą nas ze światem. Ponieważ wszelkie nasze wrażenia, nasze myśli, przez organy dostają się do mózgu, który je odbija jak zwierciadło świata , wielkie przeto jest prawdopodobieństwo, że człowiek pojmuje naturę taką jaką jest rzeczywiście, nie w zupełności, aie o tyle o ile ją może postrzedz, ogarnąć swemi zmysłami. Powiększajmy więc obręb swej myśli radząc się natury; wcielajmy się w nią; nie uważajmy się za wydziedziczonych na tćj ziemi z darów rozumu i prawdy. .Jeżeli za słabe są nasze oczy, iżbyśmy mogli przypatrywać się słońcu w całym jego blasku, to przyuajinićj możemy rozbierać i badać niektóre jego promienie. Na cóżby człowiek stworzony był na ziemi, udarowauy rozumowym mózgiem i przemysłowemi, wolnemi rękami, jeżeliby, według mniemauia pironistów, po omacku tylko i ślepo żyć miał w powątpiewaniu, w ciemnościach, w niepewności, jeżeliby niszczyć miał swoje nauki, swe wiadomości, i jeżeliby poniżywszy się jeszcze bardziej jak zwierzęta, miał z rozpaczy, pozbawiać się wzroku? Nie byłożby to nadużywać własnćj siły i naśladować Samsona, który z rozpaczy zagrzebał się pod terniż gruzami, któremi przywalił swych widzów.

Przytoczymy tu oczywistą prawdę, że dzieci i wszyscy ludzie, przez wrodzony instynkt, są bardzo ciekawi, pragną wszystko wl-dzićć i o wszystkićm się dowiedzieć, choćby to były same bajki i uadzwykłe rzeczy. Zresztą człowiek, przez swą godność, jest wolny i na ziemi niezawisły, powołany on został do rozkazywania, do rządzenia wszystkiemi płodami oddauemi pod jego opi ekę; trzeba było szlachetnego, wspaniałego stworzenia, któreby niejako łączyło ziemią z niebem a rzeczy śmiertelne z nieśmierlelnemi.

Najwyższćj to mądrości rzecz była godua, aby udzieliła promień światła pierwszej istocie na każdej zamieszkałej planecie, aby złożyła twórczego ducha tam gdzie się kończy najszlachetniejsza