PwTiR148

294 Rozdział 9

Tak jak nie jest zdefiniowane przez obowiązujące prawo pojęcie usług rekre-acyjnych, tak samo brak definicji umowy o świadczenie usług rekreacyjnych w kodeksie cywilnym, ustawie o kulturze fizycznej z 1996 r. i innych aktach normatywnych odnoszących się do dziedziny rekreacji. Trudno zresztą, żeby było inaczej, skoro w wymienionej dziedzinie jeszcze nie ukształtował się w praktyce taki typ umowy. Raczej należy mówić o wielu różnych umowach o świadczenie usług rekreacyjnych, które mają na celu świadczenie takich czy innych usług rekreacyjnych. Termin „umowy o świadczenie usług rekreacyjnych” jest obecnie po prostu określeniem zbiorczym, obejmującym różne umowy zawierane przez organizatorów rekreacji. W szczególności takie umowy zawierają przedsiębiorcy prowadzący działalność w dziedzinie rekreacji. Zawieranie tego rodzaju umów wynika z zasady swobody kontraktowej, na której jest oparty kodeks cywilny.

Umowy o świadczenie usług rekreacyjnych mają z reguły mieszany charakter, wynikający z wykorzystywania w nich elementów różnych umów nazwanych. Są to oczywiście umowy konsensualne, dochodzące do skutku w wyniku wyrażenia zgodnej woli stron: organizatora rekreacji oraz uczestnika rekreacji bądź jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Można powiedzieć, że najczęściej mamy wtedy do czynienia z umowami dwustronnie zobowiązującymi. W tych wszystkich przypadkach, gdy organizatorem rekreacji jest przedsiębiorca, zawierana umowa o świadczenie usług rekreacyjnych jest właściwie bez wyjątku umową odpłatną. W konsekwencji taka umowa ma wówczas charakter umowy wzajemnej. Trzeba jednak podkreślić, że różne organizacje społeczne, gminy i inne jednostki samorządu terytorialnego są takimi organizatorami rekreacji, którzy prowadzą działalność w tej dziedzinie bez pobierania żadnych opłat od uczestników rekreacji, bądź świadcząc usługi rekreacyjne tylko za zwrotem kosztów. Umowa o świadczenie usług rekreacyjnych może więc mieć nieraz charakter nieodpłatny.

W praktyce świadczenia usług rekreacyjnych można dostrzec, że zawierane umowy o świadczenie tego rodzaju usług w zależności od konkretnych ustaleń dadzą się nieraz zakwalifikować do określonych typów umów nazwanych. Może to być w szczególności umowa najmu. Przedmiotem najmu może być bowiem np. kort tenisowy, stół pingpongowy, jacht, rower lub inny sprzęt wykorzystywany w działalności rekreacyjnej. Nieraz taki sprzęt lub środek transportowy jest udostępniany uczestnikom rekreacji bez żadnej odpłatności. Wtedy może być zawierana po prostu umowa użyczenia. Nic można też wykluczyć, że świadczenie usług rekreacyjnych może czasem następować na podstawie umowy o dzieło, bądź umowy nienazwanej o charakterze mieszanym z elementami umowy o dzieło. Materialny rezultat pracy ludzkiej na podstawie umowy o dzieło musi być jednak obiektywnie osiągalny, a przy tym istniejący niezależnie od twórcy dzieła. W przypadku usług rekreacyjnych za takiego twórcę trzeba uznać nie tyle organizatora rekreacji, co prowadzącego z jego upoważnienia zajęcia instruktora rekreacji ruchowej. Z takim kontrowersyjnym zakwalifikowaniem materialnego rezultatu usług rekreacyjnych (w postaci np. określonego w kilogramach schudnięcia lub oznaczonego wzrostu masy mięśniowej uczestnika rekreacji) jako swoistego dzieła można ostatecznie się zgodzić. Jednak raczej nie do przyjęcia jest np. traktowanie jako dzieła o charakterze niematerialnym dobrego samopoczucia, zwiększenia sprawności Fizycznej czy dobrego stanu zdrowia w wyniku uczestniczenia w zajęciach rekreacyjnych.

W tych wszystkich sytuacjach, w których umowa o świadczenie usług rekreacyjnych nie dotyczy usług uregulowanych odrębnymi przepisami, zastosowanie znajduje wyżej już kilkakrotnie wspomniane odesłanie z art. 750 k.c. do odpowiednio stosowanych przepisów o zleceniu. Mamy wtedy do czynienia z umowami o usługi podobne (zbliżone) do zlecenia. Zob. też punkt 8 tego rozdziału podręcznika.

9.20. Umowa o korzystanie z placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej

Omawiana umowa jest związana z turystyką oraz rekreacją dzieci i młodzieży szkolnej, spełniającymi bardzo ważne funkcje, a w szczególności funkcję kształcącą, wychowawczą, rozrywkową, wypoczynkową i zdrowotną. Walory krajoznawczej turystyki mają szczególne znaczenie dla kształtowania osobowości, sił psychofizycznych i umiejętności młodych ludzi. Przy tym powiązana z rekreacją turystyka poznawcza i wypoczynkowa zorganizowanych grup dzieci i młodzieży szkolnej powinna być poddana szczególnej reglamentacji prawnej ze względu na realizowane cele dydaktyczne i wychowawcze oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa niepełnoletnim uczestnikom różnych form wypoczynku. Podstawę ustawową stanowi w tej dziedzinie ustawa o systemie oświaty z 1991 r. Przewiduje ona możliwość organizowania dla uczniów w czasie wolnym od zajęć szkolnych kolonii, obozów i innych form wypoczynku. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania jest upoważniony do wydania rozporządzenia określającego warunki i zasady organizowania i nadzorowania tego rodzaju form wypoczynku. Obecnie obowiązuje w tym zakresie rozporządzenie MEN z 1997 r., częściowo już omówione w^r rozdziale 4 podręcznika w odniesieniu do zagadnień organizacyjno-administracyjnych. Jeśli chodzi o problematykę cywilnoprawną powołanego rozporządzenia, to trzeba stwierdzić, że wywołuje ona zasadnicze zastrzeżenia i wątpliwości.

Wskazane rozporządzenie MEN zostało wydane przed uchwaleniem i wejściem w życie ustawy o usługach turystycznych z 1997 r. W konsekwencji zupełnie nic uwzględnia ono, że każdy organizator wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej działający w' celu zarobkowym musi spełnić wymagania