PwTiR178

354 Rozdział 10

skutkom nie mogła zapobiec, czyli w istocie wskutek tzw. siły wyższej. Sytuację prawną poszkodowanego podróżnego pogarsza to, że omawiane przepisy CIV przewidują ponadto szczególne okoliczności zwalniające przewoźnika kolejowego od omawianej odpowiedzialności. Przy tym wykazanie możliwości wystąpienia tych okoliczności powoduje powstanie domniemania prawnego, że dana szkoda rzeczywiście wynikła z tego powodu.

Należy podkreślić, że przepisy CIV zmienione w 1999 r. przewidują różne kwotowe i wartościowe ograniczenia wysokości odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie bądź uszkodzenie przesyłki bagażowej oraz za opóźnienie w jej wydaniu. Są to bardzo szczegółowe ustalenia, określające maksymalne odszkodowanie za sztukę przesyłki bagażowej lub za każdy brakujący kilogram jej masy brutto. Odrębnie przy tym jest ustalone kwotowe ograniczenie odszkodowania w razie całkowitego lub częściowego zaginięcia pojazdu samochodowego przewożonego koleją przy okazji przewozu podróżnego. Nie może ono przekroczyć 8 tys. SDR, czyli ok. 12 tys. USD. Za rzeczy zaś pozostawione w takim pojeździć lub znajdujące się w bagażniku przymocowanym do niego (np. w bagażniku na narty) odpowiedzialność przewoźnika kolejowego zależy od wykazania jego winy. Łączne odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie tych rzeczy jest ograniczone do kwoty 1400 SDR, tj. ok. 2100 USD.

10.9. Odpowiedzialność przedsiębiorcy hotelarskiego za rzeczy wniesione przez gości hotelowych

Świadczenie usług hotelarskich zawsze wiąże się z wnoszeniem różnych rzeczy do hoteli i innych obiektów hotelarskich przez gości hotelowych. Rzeczy te wymagają szczególnej ochrony prawnej, gdyż goście korzystający z usług hotelarskich sami nie mają możliwości sprawowania stałej pieczy nad rzeczami potrzebnymi im do codziennego użytku podczas czasowego pobytu w takich obiektach. Jest zaś uzasadnione, aby odpowiedzialność za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez gości hotelowych spoczywała na przedsiębiorcach świadczących usługi hotelarskie. Skoro jest to działalność zarobkowa przedsiębiorców hotelarskich, to niewątpliwie właśnie oni powinni ponosić ryzyko związane z możliwością powstania szkód w rzeczach wniesionych przez gości hotelowych. Dodatkowo przemawia za tym fakt, że personel hotelowy ma codzienny kontakt z tymi rzeczami.

Unormowanie w kodeksie cywilnym kwestii odpowiedzialności przedsiębiorców hotelarskich za rzeczy wniesione przez gości hotelowych jest pod wieloma względami szczególne. Mieści się ono w tytule XXIX księgi trzeciej tego kodeksu w ramach szerszej problematyki odpowiedzialności, prawa zastawu i przedawnienia roszczeń utrzymujących zarobkowo hotele i podobne zakłady. To szczególne uregulowanie zaostrza odpowiedzialność odszkodowawczą wskazanych przedsiębiorców w porównaniu z ogólnymi zasadami odpowiedzialności ustalonymi w tym kodeksie. Podobne rozwiązania są zresztą przyjęte również w ustawodawstwach innych państw. Wynika to z masowości usług hotelarskich, ich znaczenia społecznego dla rozwoju różnych form turystyki, a także z tradycji specjalnych regulacji prawnych tych zagadnień, wywodzącej się z prawa rzymskiego.

Minimalny zakres odpowiedzialności hotelarzy za rzeczy gości hotelowych określa Konwencja Europejska o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych z 1962 r. Polska ratyfikowała tę konwencję dopiero w 1997 r. i w następnym roku zostały do niej dostosowane unormowania kodeksu cywilnego w tym zakresie. Obecne uregulowanie kodeksowe odpowiedzialności hotelarzy jest mniej korzystne dla gości hotelowych w porównaniu z dotychczasową regulacją, przewidującą w zasadzie nieograniczoną odpowiedzialność przedsiębiorców hotelarskich za rzeczy wniesione przez gości hotelowych.

W świetle ustaleń konwencyjnych jest dopuszczalne wprowadzenie w ustawodawstwie wewnętrznym szerszego zakresu odpowiedzialności utrzymujących hotele niż przewidziany w Konwencji Europejskiej z 1962 r. Jest też możliwe ustalenie innej granicy odpowiedzialności niż określona w załączniku do tej konwencji w wysokości równowartości 3(X)0 franków w złocie. Zamiast tego może to być granica ustalona na poziomie co najmniej stokrotnej ceny wynajęcia pokoju na jedną dobę w danym obiekcie hotelarskim. Dopuszczalne jest również wprowadzenie do prawa wewnętrznego ograniczenia odpowiedzialności utrzymujących hotele za każdą rzecz wniesioną przez gościa hotelowego do kwoty nie niższej niż równowartość 1500 franków w złocie lub kwota nie niższa niż pięćdziesięciokrotność ceny wynajęcia pokoju hotelowego na jedną osobę. Omawiana konwencja zezwala na wprowadzenie do ustawodawstwa wewnętrznego kilku innych odmiennych regulacji, w tym na niewyłączanie pojazdów samochodowych i pozostawionych w nich rzeczy oraz żywych zwierząt z zakresu pojęcia rzeczy wniesionych do hotelu, ale polski ustawodawca nic zdecydował się na takie rozwiązanie.

Użyte w art. 846 k.c. pojęcie hotelu ma szeroki zakres i obejmuje różnego rodzaju obiekty, w których za odpłatnością są świadczone usługi hotelarskie. Takim obiektem jest niewątpliwie oprócz hotelu także motel oraz pensjonat. Już jednak dom wycieczkowy, czy schronisko młodzieżowe lub górskie jest na tyle specyficznym obiektem hotelarskim, że powstają wątpliwości w tym zakresie, które może rozstrzygnąć orzecznictwo sądowe. W tego rodzaju obiektach goście z reguły sami pilnują swoich rzeczy, a nieliczny personel nie jest nawet w stanie sprawować nad nimi pieczy.

Natomiast domy wczasowe, sanatoria lub prewentoria i inne profilaktyczne zakłady służby zdrowia są dosyć powszechnie kwalifikowane przez naukę prawa i orzecznictwo jako zakłady podobne do hoteli. Są to zakłady działające na