0163

kach, dlaczego Kohut Kaśka ma chrypkę i jakie zastrzyki brała pono w Starobielsku Ilona. Nałóg okazuje się jednak silniejszy od rozsądku. Niektóre, bardziej przewidujące, porobiły duże zapasy, ale się z tym kryją przed innymi jak ze zbrodnią. Taka Raciszewska na przykład. Wiem, bo leżę obok niej. Ma kilka sporych paczek machorki i trochę papierosów. Aby nikt jednak do niej na żebry nie chodził, sama chodzi po prośbie, gdzie może, ostentacyjnie zamawia się wszędzie na dymek i wszystkie swoje humory zwala na brak tytoniu. Zysk podwójny: oszczędza swoją machorkę i nie wyjawia tajnej trafiki.

Zimno zaczyna nam doskwierać coraz bardziej. Niskie, wilgotne zimno. My zwłaszcza, które śpimy na podłodze, musimy się owijać, w co się da, bo kostniejemy po prostu we śnie. O świerzbie nie wspominam, bo to już nudne. Mam go ciągle.

Ponieważ dzień jest nieustanny, zaraz po kolacji i po odśpiewaniu przez Polki wieczornych modlitw zamyka się ciężkie drzwi nad spadzistymi schodami i wnętrze barży pogrąża się w sztucznej nocy. Gwar przy-cicha, dudnienie desek ustaje, ale za to cała dzieląca nas od mężczyzn ściana zaczyna syczeć od szeptów.

Od pierwszej chwili między oboma połowami barży zostaje nawiązany kontakt. Ponieważ po obu stronach element bardzo rozmaity - i te kontakty są różne. Na przykład Cesia zorganizowała zaraz szwalnię i pralnię dla naszych. My mamy igły, nici i więcej mydła. Różne biedne skarpety z dziurami jak pięść zostają wciśnięte na naszą stronę, skąd po dwóch dniach wracają za deski czyste i wycerowane. Łata się koszule, szyje woreczki na chleb, ceruje wytarte łokcie i przyszywa zebrane po kweście guziki. Niektóre z nas odnajdują przypadkiem za ścianą krewnych czy znajomych. Czasem tylko wieść o kimś swoim. Oczywiście wszystko to dzieje się w najgłębszej tajemnicy przed władzami. Co pewien czas wpada wprawdzie do nas inspekcja i piekli się, jeśli kogoś złapie bliżej ściany, ale ponieważ miejsca jest tak mało, że leżymy wprost jedna na drugiej, nie sposób dowieść, która znalazła się blisko deski z musu, a która z własnej woli. Miejsce przy ścianie na całe godziny wydzierżawia się tym, które zdążyły już porobić za deskami znajomości, albo takim, które mają tam kogoś swego. Polityka aż szumi. Wiadomości o wojnie przecierają się szparami, jak przez sito, z jednej strony na drugą. Wśród mężczyzn jedzie jakiś fenomenalny jasnowidz. Wszystko, co dotąd powiedział, spełniło się co do dnia. Ostatnia jego wróżba mó-

167