0171

PRZEBUDZONA ROSJA

Rewolucja powinna podziękować naszej literaturze, która przez cały ten czas wzywała do rewolucji.

Jeśli piszesz - nie bój się, a jeśli boisz się - nie pisz

Było to hasło nowej rosyjskiej literatury. Będzie ono rozbrzmiewać w Rosji przez następnych przeszło sto lat aż do gorbaczowowskiej pierie-strojki.

Czas wielkich reform Aleksandra przyniósł niebywały rozkwit literatury, który nigdy nie powtórzy się już w Rosji w takiej skali.

Tama mikołaj o wskich zakazów pękła. Społeczeństwo nie przywykłe do krytyki zalała fala literatury bezlitośnie demaskatorskiej.

Pisarzom dorównywali znaczeniem i poziomem znani publicyści. Wyjaśniali oni społeczeństwu, jak surowe wyroki zawierają napisane książki. Bohaterowie książek wkroczyli tą drogą w samo życie, stając się jego uczestnikami, jego typowymi postaciami. Stali się bardziej żywi niż ci, którzy żyli.

Najpopularniejsza postać literacka w Rosji

Niemłody już pisarz Iwan Gonczarow napisał powieść Obłomow.

Gonczarow był typowym rosyjskim ziemianinen. Tęgi, o wypielęgnowanej twarzy i leniwych ruchach, zawsze nieco senny, napisał swoiście autobiograficzną powieść, groteskę o sobie samym.

Oto temat powieści: ziemianin Obłomow jest samotnym kawalerem (podobnie jak autor) i spędza całe życie, leżąc na ulubionej kanapie. Na tej kanapie śpi, je, marzy... i na niej żyje. Szlachetny, subtelny, myślący Obłomow jest całkowicie niezdolny do działania. Całe jego życie to apatia, lęk przed działaniem, upodobanie w lenistwie. Jego majątek Obłomowka odpowiada charakterem swojemu właścicielowi. Głównym zajęciem, do którego od rana szykują się obłomowcy, jest poobiednia drzemka, główne wydarzenia to posiłki. Ciszę w Obłomowce mąci tylko stukot noży w kuchni. Jest to apoteoza i poezja lenistwa zżerającego talent, miłość i całe życie.

Gdy tylko powieść się ukazała, młody Nikołaj Dobrolubow opublikował artykuł Czym jest obłomowszczyzna. Powieść zdobyła rozgłos, a jej bohater stał się nieśmiertelną i symboliczną postacią. Krytyk pisał, że Obłomow i obłomowszczyzna to największe przekleństwo życia rosyjskiego.

177