0435

Mołotow w Londynie, Mechlis na Krymie, Chruszczów w opałach 409

Potem Stalin powierzył dowództwo frontu Woroszyłowowi, który, uświadomiwszy sobie wreszcie swoje ograniczenia, mężnie odmówił. Rozwścieczony Stalin podyktował w imieniu Komitetu Centralnego utrzymaną w szyderczym tonie rezolucję, krytykującą Klima za „poważne błędy”. Konkluzja była upokarzająca, lecz stosunkowo łagodna: Komitet Centralny postanowił „skierować towarzysza Woroszyłowa do pracy na tyłach”.¹ Żaden z żądnych krwi dyletantów nie zdołał ocalić Frontu Wołchowskie-go: pod koniec czerwca jedna z jego armii wraz ze swoim utalentowanym dowódcą, młodym generałem Andriejem Własowem, dostała się w okrążenie. Własow, zmęczony i rozgoryczony błędami Stalina, przeszedł na stronę Niemców. Stalin oburzał się na tę zdradę w obecności Berii i Mołotowa, który spytał znacząco:

- Jak to się stało, że nie zdemaskowaliśmy go przed wojną?

Stalin próbował obwinić Chruszczowa za zdradę Własowa, ale ukraiński przywódca odparł, że „Stalin sam powierzył mu dowodzenie kontrofensywą moskiewską”. Stalin, któremu spodobała się ta odważna odpowiedź, nie kontynuował tematu.³

Woroszyłow został wreszcie zdyskredytowany, ale Mechlis i Kulik, mimo pasma porażek tego ostatniego, wciąż cieszyli się zaufaniem Stalina. W październiku 1941 roku Kulik nie zdołał przyjść z odsieczą Leningradowi; w listopadzie został wysłany na drugi koniec frontu, do Kerczu na Krymie. Ale zjawił się późno i Kercz wpadł przejściowo w ręce Mansteina, jednego z najzdolniejszych dowódców Hitlera. Stalin nosił się z zamiarem rozstrzelania Kulika i napisał na kartce papieru: Dzisiaj. Kulik na Syberię?

-    ale w końcu poprzestał na zdegradowaniu go do stopnia generała majora i wysłał Mechlisa, aby przeprowadził dochodzenie w związku z późnym przybyciem Kulika samolotem DC-3.

„Ponury Demon” odkrył zapasy alkoholu Kulika, brak 85 898 rubli

-    i jego nową nastoletnią żonę. Kulik szybko doszedł do siebie po zniknięciu jej poprzedniczki i poślubił przyjaciółkę własnej córki, co wywołało szydercze komentarze Stalina. Wierchownyj zwolnił Kulika ze stanowiska zastępcy ludowego komisarza, ale Żuków wstawił się za nim. Ten prymitywny, lecz popularny żołdak znowu uzyskał przebaczenie i został nawet awansowany. Jego stara przyjaźń ze Stalinem nie zakończyła się jednak dobrze.⁴

W marcu 1942 roku Stalin rozkazał przeprowadzić z Kerczu natarcie w głąb Krymu, aby wesprzeć obronę oblężonego Sewastopola. Mechlis, który podobnie jak jego wódz naczelny uważał się za prawdziwego żołnierza,

1

Siostrzeniec żony Stalina, Leonid Redens, spotkał nieszczęsnego marszałka w Kujby-

szewie, gdzie ten kąpał się wraz z dziećmi w Wołdze.