1025

Justyna Wiktorowie!

•    badania ciągłe, w których dokonuje się nieprzerwanej rejestracji określonych zjawisk czy procesów (np. rejestracja nowo zawartych małżeństw pr/.cz Urzędy Stanu Cywilnego),

•    badania okresowe, powtarzane w określonych odstępach czasu (np. powszechne spisy ludności, powszechne spisy rolne),

•    badania doraźne (sporadyczne, adhoc, jednorazowe), prowadzone w miarę potrzeb (np. badanie marketingowe przeprowadzone przed wprowadzeniem na rynek nowego produktu).

Wróćmy jednak do podstawowego podziału badań statystycznych, związanego z liczbą jednostek statystycznych nimi objętych. W praktyce statystycznej częściej stosuje się badania częściowe niż badania całkowite. W przypadku braku szczegółowych informacji przeprowadza się również szacunki statystyczne.

2.1.1. BADANIA PEŁNE

Badanie pełne, określane także jako całkowite, generalne lub wyczerpujące.

obejmuje wszystkie jednostki określonej zbiorowości statystycznej. Wśród badań tego typu należy wymienić:

•    spis statystyczny,

•    rejestracje statystyczne,

•    sprawozdawczość statystyczną.

Spis statystyczny jest badaniem całkowitym, które przeprowadzane jest cyklicznie lub jednorazowo. Spisy są niezbędne dla przedstawienia w ujednolicony sposób informacji statystycznych dotyczących ludności, siły roboczej i sytuacji mieszkaniowej dla małych obszarów i grup ludności, a także indywidualnych gospodarstw rolnych. Informacje te wykorzystywane są w podejmowaniu decyzji przez różne organy administracyjne (np. Sejm, Radę Ministrów, Komisję Europejską).

Spisy dostarczają informacji o stanie zjawiska w ściśle określonym momencie, np. w ostatnim Narodowym Spisie Powszechnym NSP był to dzień 20 maja 2002 r. Do najważniejszych badań tego typu należą Powszechny Spis Ludności i Mieszkań oraz Powszechny Spis Rolny. Spisy te prowadzone są stosunkowo rzadko z uwagi na wysokie koszty ich przeprowadzenia. Pierwszy Spis Powszechny odbył się w Polsce ponad 215 lat temu, bo już w' 1789 r. Od tego czasu na terytorium Polski odbyło się zaledwie 15 spisów powszechnych, co wskazuje na rzeczywistą skalę i koszty tego przedsięwzięcia. W powojennej Polsce spisy ludności odbywały się zwykle co 10 lat, przy czym ostatni miał miejsce w dniach 21.05-8.06.2002 r.

Metodologia prowadzenia Powszechnych Spisów' Ludności i Mieszkań opracowywana jest przy uwzględnieniu zaleceń Rady Gospodarczo-Społecznej Organizacji Narodów Zjednoczonych (Rezolucja 1995/7). W Polsce spisy przeprowadzane są przez tzw. rachmistrzów spisowych. Spisują oni informacje statystyczne w specjalne formularze spisowe przygotowane przez jednostkę organizującą spis - Głów ny

28