20110107 130824

126

CYGANERIA WARSZAWSKA

Lecz niechaj będzie kwiatem, co się w owoc zmienia I przejdzie w krew i życie przyszłego plemienia.

A plon taki by dało i nie poszło marno,

To na rodzą jną niwę trzeba rzucić ziarno.

1⁵ Więc nie w ściany z marmuru, nie w złote podwoje,

Nie w świetnie strojne tłumy pieśni masz nieść twoje, Bo piosnka tam poety w jednej z suknią mierze,

Oklask według nowości a wabności bierze,

Bo pierś każda tam zimna, niepłodna i pusta,

²⁰ Serce zwarzyły mrozy, stoczyła rozpusta.

Toż pieśń młoda, gorąca czymże tam zawładnie?

Tylko jak kamień w przepaść bez echa przepadnie.

0    wieszczu młody! inny tobie świat Przystał, świat niskich, pochylonych chat.

^as Tam "sercem wiecznie młodym lud przyjmie twój śpiew. Wiecznie młodym, bo razem z mlekiem, co się sączy W pierś jego z łona matek, stara pieśń się łączy

1    na wiek wieków chroni od spleśnienia krew,

Tam oklask końca twojej nie zgłuszy piosenki,

³⁰ Ni z zapału niezgrabną zbudzi-ć kto pochwałą,

I za całą nagrodę, za podziękę całą Uczujesz tylko długi, niemy uścisk ręki,

Co ci żarem po nerwach pobiegnie do duszy,

Aż ci łza jakaś dziwna źrenice zaprószy ³⁵ Łza, córka ojca bólu i matki radości,

Radości twego serca i bólu twych kości.

Tylkoż jeśli wywołać uścisk taki chcesz,

To w szpalery wzorzyste słów swoich nie krzesz,

Ale krzesz sercem w serce jak krzemieniem w stal ⁴⁰ I jak iskrami próchno, tak słowami pal!

ROMAN ZMOHSKI

127

Wieszczom złoconych komnat zostaw dziki wzgląd Obchodzić na wpół ze czcią stary, zgniły błąd;

Ty rzuć mu śmiało w oczy garścią obelg pełną I prawdy nie spowijaj, by szklannej, bawełną,

⁴⁵ Ale w wieczny z nią związek poślubuj twój głos.

A głos twój niechaj będzie jak siermięga prosty, A tak twardy i ostry jak ostrza tych kos,

Co z równin naszych tępią wybujałe osty —■

To choćby każde z słów twych jak żmija raniło

⁵⁰ I jako piołun w uściech gorzkie w uchu było, Przecież każdy je z taką powita pociechą,

Jak w noc bezsenną kura przeraźliwe pianie,

Gdy trzepocąc skrzydłami nad skopconą strzechą, Krwawej na niebie zorzy okrzyka świtanie.

⁵⁵ Bo pieśni wieszczów w narodzie są tak,

Jako w człowieku bywa serca bicie,

Co razem w ciele utrzymuje życie I o życiu daje znak.

FRANCISZKOWI LISZT

Cześć ci, władco! mocarzu Nad harmonii państwem tajemniczcm, Na chmur burzliwych ołtarzu Z gorzącym błyskawicą zapału obliczem!

FRANCISZKOWI LISZT

Kprzegiąd Naukowy* 1843, nr 11. W edycji lipskiej (1866, s, 101—103} tytuł: Do Liszta (Improwizacja), zmiany w układzie części utworu oraz w tekście; niektóro zaznaczamy w przypisach. Genezę utworu oświetla artykuł wspomniemowy A. Niewiarowskiego Liszt i poeci polscy w Warszawie, którego tekst podajemy w całości w niniejszych wypisach z odpowiednimi objaśnieniami.

i.