20110107 130914

130

CYGANERIA WARSZAWSKA

Groźbą grzmi!

^5tl I szeroko ramiona wyciąga rozwarte,

Serce ciśnie w ziębiące swe dłonie...

Rozpacz, strach, wściekłość pijaną zgrają Po piersiach, po czaszce pląsają.

Wichrem tonów duch porwany,

⁵⁵ Jako dziki rumak w stepach,

Pędem wirowym gna przez mrok zamętu.

I na przemiany

To raz rad by na wszystko jednym gromom cisnął, Strzaskał do szczętu

⁶⁰ I rozśmiał się na ziemi stłuczonych czerepach,

To znów rad by świat cały do serca przycisnął, Ale tak silnie, że granit by pękł,

Tak ogniście, że diament by zmiękł!...

Cześć ci, ogniem piekła ziejący,

^KS Burzą, zgrozą, trwogą grzmiący,

Szalony i dziki,

Szatanie muzyki!

I

ROMAN ZMORSKI

131

i

I

i

⁷⁹ Nim w niezrównanej, skrzydlatej nucie Wcielone wzlcci.

Ty nie samym mówisz brzmieniem,

Pieśń dogrywasz óez płomieniem,

W duszę wiejesz twoim tchnieniem,

⁸⁰ Serca własnym trzęsiesz drżeniem!...

Cześć ci, płomiennych uczuć potępieńcze! Miłość tobie, bracie zapaleńcze!...

SNY I PRZEBUDZENIA

„Życie sen”. ■— Staro słowa, głośne na świat cały, A wiele w nich uroku — i prawdy — z pozoru! Czemuż tylko z pozoru? Czemuż nasz nietrwały Byt nie jest snom podobny, co z mrokiem wieczoru

*

*

*

A gdy spod rąk twych potopem wylewa Czarodziejskich tonów deszcz,

⁷⁰ To widno, jak pierś twoja chmurą ich nabrzmiewa I po licach natchnienia jak przebiega dreszcz.

Widno, jak każde uczucie W sercu wieszcza wprzód żar nieci,

Z ócz jego świeci,

w. 75 W edycji lipskiej (s. 103): „At w uskrzydlonej, czarodziejskiej nucie”.

SNY I PRZEBUDZENIA

«Jaskułka», Warszawa 184”, s. 99—103. W edycji lipskiej (1866, s. 108—110) utwór nosi tytuł: Sny i zbudzenia. Tam też zmiany tekstu; niektóre z nich przytaczamy w przypisach, w. 1 Problem „życia-snu” rozważany był przez filozofów i moralistów od dawna i oświetlany zależnie od wyznawanej filozofii. Mato prawdopodobną jest rzeczą, by Zmorski motyw ten przejął z lektury dziel filozoficznych czy mora-listycznych; wyższego wykształcenia nie miał, cygański tryb życia nic sprzyjał zapewne systematycznemu samouctwu. Przyczyna pojawienia się motywu „życia-snu” znajdowała się najprawdopodobniej w artykule E. Dembowskiego Pcdrn Calderon dc la Barca, umieszczonym w ® Przeglądzie Naukowym® (1342, t. II, nr 11, s, 417—-434), w którym przedstawiając sylwetkę hiszpańskiego dramaturga uwypuklił szczególnie jego utwór pt. Życie snem (napisany między

V.