38

Spis treści    Notatki

I W. Wójcik, Pfz*?.t\>(k.<itfoni f fiiytnr..¹ u wiwisau, Warszaw* 200?

ISB\ 07S-83-52Ó-1>H bv WMtmKlwer Polaka S_r r n.r. 2007

liadzia! 1 Kiymifciingiczne i kruminalishKzne zagadmtniu ruzmriwawiia żiiśtó ^ijajrsetiunja...

Druga grupa dociekań lo:

1)    sposób realizacji czynu przestępnego,

2)    metodyka realizacji czynu,

3)    zachowanie sprawcy po czynie, w tym zacieranie śladów przestępstwa.

W tej ostatniej kwestii interesujące byłyby wyniki badań nad zachowaniem sprawców prania pieniędzy na etapie maskowania. Niezbędne będą inne okoliczności, któro zostają ujawnione w związku z popełnieniom czynu, nie tylko stwierdzone na miejscu zdarzenia, lecz również w innej instytucji, a co charakterystyczne w praniu pieniędzy czy finansowaniu terroryzmu, również w innym kraju.

O skali trudności, a przede wszystkim o potrzebie i przydatności badań nad jednym z węzłowych zagadnień w kryminologii, tj. „ciemną liczbą" przestępstw, świadczyć może także niezwykły, w sensie wyrafinowany, modus operatuli sprawców niektórych oszustw finansowych, a szczególnie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, a także innych przestępstw o charakterze finansowym. Jeżeli zwykle w praktyce kryminalistycznej typuje się sprawce ni.in. według modus operaitdi, lo w praniu pieniędzy taka tradycyjna metodyka działań wykrywczych jest raczej wątpliwa, gdyż sprawca tego przestępstwa kryminalno gospodarczego ma tak skomplikowany sposób działania, że na razie trudno jest dokonać jego klasycznej, tj. kryminalistycznej, klasyfikacji.

Różnorodne elementy składające się na metodykę prania pieniędzy i finansowania terroryzmu nie mają jednorodnego charakteru. Jednoznaczne i niebudzącc wątpliwości jesl ukierunkowanie sprawców na grupę podmiotów określanych jako instytucje finansowe. Natomiast formy wykorzystywania łych instytucji przez sprawców są bardzo zróżnicowane. Warto przy tym zaznaczyć, że wielu metod prania jeszcze nie ujawniono, a sprawcy poszukują wciąż nowych możliwości. Jednakże najczęściej wykorzystują oni obowiązujące przepisy i procedury, czyli działają w majestacie prawa bankowego, ubezpieczeniowego itd. To jest właśnie jeden z podstawowych powodów wyjaśniających skalę trudności w rozpoznawaniu i ujawnianiu transakcji związanych z praniem pieniędzy oraz skłaniających do poszukiwania kryminologicznych i kryminalistycznych metod zapobiegania.

„Ciemna" i „zioła" liczba przestępstw a rzeczywiste rozmiary' prania pieniędzy i finansowania terroryzmu to zagadnienia, które wymagają badań kryminologicznych. „Ciemną liczbę" przestępstw można uznać za jedno z węzłowych zagadnień w kryminologii. Rzeczywiste rozmiary

7it

I W. Wójcik, Pfz*?.t\>(k.<itfoni f fiiytit»/«*>r..' u wiwisau, Warwa*^-* 200?

IMł\ 07^-S3-52Ó-1>H by WWtereKlwer Polskn S_r r n.r. 2*0

2 .\fi:rfids iipcmwf; jpaaeyiT źródła taunstmauti terroryzmu

przestępczości, tak jak rzeczywiste rozmiary zjawiska prania pieniędzy i finansowania terroryzmu na święcie, nic są bowiem dokładnie znane. Różne, czasem sprzeczne szacunki (w tym także fantazja niektórych publicystów) są zawodne. Z lego względu opierać się należy przede wszystkim na źródłach profesjonalnych. Jednakże wciąż jeszcze brak metod badania tych zjawisk.

Należy zdać sobie sprawę z tego, że modus openmdi sprawcy prania pieniędzy czy finansowania terroryzmu w określonej instytucji uzależniony jest od wielu czynników, ale przede wszystkim od jej produktów, usług i rodzaju klientów. Niektóre instytucje finansowe, a w tym ubezpieczeniowe, nie mają jeszcze należytej świadomości, jakie transakcje, charakterystyczne w ich działalności, mogą być wykorzystywane do prania pieniędzy czy finansowania terroryzmu. Zagadnienie to wymaga nie tylko większej uwagi, lecz przede wszystkim systematycznych analiz i edukacji.

2. Modus opemndi sprawcy a źródła finansowania terroryzmu

Modus owrandisprawców aktów terrorystycznych związany jest z. planowanymi celami działalności. Natomiast modus opemndi sprawców finansowania terroryzmu ma na celu inspirowanie i ułatwianie zamachów, a więc jest zupełnie odmiennym działaniem. Podstawowym zamierzeniem terrorystów jest skuteczne zastraszenie ludności lub zmuszenie kierownictwa danej organizacji międzynarodowej czy rządu określonego państwa do działania lub powstrzymania się od działania. Najczęściej niezbędne jest w tym wypadku pozyskanie środków finansowych pochodzących z innej działalności o charakterze przestępnym, które są konieczne do pokrycia kosztów szkolenia i opłacenia określonych akcji. Finansujący terroryzm działają z dala od aktów terrorystycznych, pozostają w cieniu, ale to oni są najczęściej motorem działania.

Dobrym punktem wyjścia do dalszych rozważań jest stwierdzenie, że na terroryzm składają się dwa podstawowe elementy: ideologia i pieniądze. Prowokuje ono bowiem skonfrontowanie terroryzmu i źródeł jego finansowania⁷¹. Dotychczas rozpoznano trzy podstawowe źródła finansowania terroryzmu.

^:i K Fhtenfcld, T,V toii/fli-Tć/niiWn PJicmwirtwM fiv:j7ć/nvi«m riniiAfiąg...,.'. I I

ibuk.pl //ELIK

79