Strona 137/228
71 CkginiuąaidMUlnakpsJtykiymiuhej
Nowy etap w dziejach policji śledczej otworzyło rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 4 stycznia 1922 roku o organizacji urzędów śledczych. Ustalono, iż w nowych warunkach przy każdej komendzie okręgowej powinien być utworzony urząd śledczy. 7. kolei w miastach wydzielonych, będących samodzielnymi jednostkami administracyjnymi, oraz w miastach, w których znajdowały się siedziby sądów okręgowych, miały zostać zorganizowane ekspozytury okręgowych urzędów śledczych, wchodzące w skład policji danego miasta i podporządkowane lokalnymi komendantom policyjnym.
Konsekwencją takiej konstrukcji organizacyjno-prawnej było duże ograniczenie liczby ekspozytur oraz jednolite rozwiązanie problemu zależności służbowej organów śledczych. Od tego momentu kierownicy powiatowych komend byli również zwierzchnikami ekspozytur śledczych działających na terenie podlegającym ich władzy. Kompetencje władz policji kryminalnej dotyczyły zapobiegania i ujawniania przestępstw. Oznaczało to prowadzenie wszelkich dochodzeń kryminalnych, w sprawach morderstw, zabójstw i poważnych czynów przeciw bezpieczeństwu życia, ciała i mienia oraz sprawy karne o charakterze złożonym, jak np. oszustwa i fałszerstwa.
W 1919 roku w momencie powstania organów policji śledczej w zakresie ich zainteresowań były również przestępstwa polityczne. Od czasu utworzenia defensywy policyjnej tego rodzaju sprawy przejęła policja polityczna. Zakres działania urzędów śledczych oraz ich ekspozytur w siedzibach sądów okręgowych rozciągał się w miarę możliwości na cale terytorium podległe władzy właściwego sądu okręgowego. Jednocześnie w styczniowym rozporządzeniu MSW przypomniano, iż urzędy śledcze są zobowiązane do współpracy i podlegają w zakresie czynności dochodzeniowych urzędom wymiaru sprawiedliwości. Nowe zasady działania wprowadziła instrukcja służbowa wydana 20 maja 1922 roku przez komendanta głównego PP. Zgodnie z nią okręgowe urzędy śledcze były przeznaczone do:
O prowadzenia dochodzeń w sprawach skomplikowanych i o poważnym znaczeniu,
O instruowania i kontroli policji śledczej,
O sporządzania miesięcznych wykazów statystycznych przestępczości oraz sprawozdań kwartalnych.
Ekspozytury śledcze natomiast przy pomocy służby patrolowej, wykorzystując bezpośrednią obserwację i współpracę z siecią konfidentów, wykonywały główne zadania w zakresie wykrywania przestępstw i ścigania przestępców.
Kolejna reforma organizacyjna była pośrednio wymuszona przez fakt likwidacji w 1926 roku policji politycznej. W dniu 21 lipca 1926 roku ukazało się rozporządzenie MSW reorganizujące służbę śledczą w całym kraju. Polecono rozwiązać dotychczasowe organy, a powołać jednolite urzędy śledcze przy komendach wx)jewódzkich.